Ο τελευταῖος λόγος τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ εἶνε τὸ «Τετέλεσται» (Ἰωάν. 19,30). Ἀλλὰ ὅση ἀξία ἔχει τὸ «Τετέλεσται», ὡς σφραγίδα μιᾶς ἁγίας ζωῆς, τόσην ἀξίαν ἔχει καὶ ὁ πρῶτος λόγος ποὺ βγῆκε ἀπὸ τὰ πανάχραντα χείλη τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ὁ πρῶτος λόγος εἶνε τὸ «Μετανοεῖτε» (Ματθ. 4,17). Εἶνε λόγος πολυσήμαντος. Καὶ ἀναλύοντας τὴν ἔννοιαν τῆς μετανοίας, ποὺ συνιστᾶ ὡς κορυφαῖο κήρυγμα ὁ Θεάνθρωπος, λέγομεν τὰ ἑξῆς.Ἡ ἀνθρωπότης, ἀγαπητοί, ―καὶ ὅταν λέγωμεν ἀνθρωπότης, δὲν ἐννοοῦμε μόνον τὴν γωνίαν αὐτὴν τῶν Βαλκανίων, εἰς τὴν ὁποίαν κατοικοῦμε καὶ μαρτυροῦμε, ἀλλ᾿ ἐννοοῦμεν ὁλόκληρον τὴν ἀνθρωπότητα― ἡ ἀνθρωπότης, λέγω, εἶνε ἀσθενής. Διὰ νὰ μεταχειρισθῶ τὴν γλῶσσαν τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ ἀνθρωπότης εὑρίσκεται «ἐν σκοτεινοῖς καὶ ἐν σκιᾶ θανάτου» (Ψαλμ. 87,7). Ἡ ἀνθρωπότης νοσεῖ ἠθικῶς, νοσεῖ κοινωνικῶς, νοσεῖ οἰκονομικῶς, νοσεῖ ποικιλοτρόπως.
Ποία ἡ αἰτία τῆς νόσου; Ἡ αἰτία τῆς νόσου εἶνε μία. Ἐπῆλθε διαταραχὴ εἰς τὸ σύμπαν, εἰς τὸ ἠθικὸν σύμπαν, λόγῳ παραβάσεως νόμου.Δὲν ὑπάρχουν μόνο οἱ φυσικοὶ νόμοι. Τὸ φυσικὸ σύμπαν, ποὺ βλέπετε, κυβερνᾶται ἀπὸ φυσικοὺς νόμους. Ἂν οἱ φυσικοὶ νόμοι διασαλευθοῦν, τὸ σύμπαν γίνεται σκόνη εἰς τὸ ἄπειρον. Ἀλλ᾿ ὅπως πρέπει νὰ τηροῦνται οἱ φυσικοὶ νόμοι, κατὰ παρόμοιον τρόπον πρέπει νὰ τηροῦνται καὶ οἱ ἠθικοὶ νόμοι. Ὁ ἠθικὸς δὲ νόμος συνοψίζεται εἰς τὸν Δεκάλογον, τὸν ὁποῖον ἔλαβεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ, ἐν μέσῳ ἀστραπῶν καὶ βροντῶν. Ὁ Δεκάλογος εἶνε ὁ ἠθικὸς νόμος, τὸν ὁποῖον ἐξύψωσε εἰς ἀπροσπέλαστα ὕψη ἠθικῆς ὁ Κύριος εἰς τὴν Ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίαν του, ἡ ὁποία εἶνε ὁ πραγματικὸς συνταγματικὸς χάρτης ὅλων τῶν ἐλευθέρων λαῶν.
Δυστυχῶς τόσον τὸν Δεκάλογον ὅσον καὶ τὴν Ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίαν, ἡ ὁποία ἐπαναλαμβάνω ὅτι εἶνε ὁ ἀληθινὸς συνταγματικὸς χάρτης ὅλων τῶν ἐλευθέρων λαῶν καὶ ὅλων τῶν δικαιωμάτων καὶ καθηκόντων τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως, δυστυχῶς τὸν νόμον αὐτὸν καταπατοῦμε.
Ἡ καταπάτησις τοῦ θείου νόμου
Οὐδέποτε ἄλλοτε ἡ ἀνθρωπότης, ὡς σύνολον καὶ ὡς ἄτομα, ὡς οἰκογένεια καὶ ὡς κοινωνία καὶ συγκροτημένα κράτη, κατεπάτησε τὸν ἠθικὸν νόμον τοῦ Εὐαγγελίου τόσον ὅσον ἡ σύγχρονος γενεά. Εὐκολώτερον εἶνε νὰ μετρήσωμε τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης, εὐκολώτερον εἶνε νὰ μετρήσωμε τὰ φύλλα τῶν δένδρων, εὐκολώτερον εἶνε νὰ μετρήσωμε τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, παρὰ νὰ μετρήσωμε τὰ ἁμαρτήματά μας.
Ὤ τὰ ἁμαρτήματά μας, ὤ τὰ ἐγκλήματά μας! Ὁ αἰὼν αὐτὸς τῶν πυραύλων θὰ ὀνομασθῇ αἰὼν τοῦ ἐγκλήματος. Ἐγκλήματος ποὺ οὐδέποτε ἄλλοτε ἐπαρουσιάσθη στὸν πλανήτη αὐτόν.
Ἔχουμε παραβάσεις τοῦ Δεκαλόγου· παραβάσεις μικρὲς καὶ μεγάλες. Ἐὰν ὑπῆρχε ἐπάνω στὴν κορυφὴ τοῦ Προφήτου Ἠλία ἕνα ῥαντάρ ―ὄχι ῥαντὰρ τέτοιο, τὸ ὁποῖο συλλαμβάνει τὸν ἦχο τῶν ἀεροπλάνων ποὺ διέρχονται, ἀλλ᾿ ἐὰν ὑπῆρχε ἕνα ῥαντὰρ πνευματικό―, τὸ ὁποῖο θὰ συνελάμβανε τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἀνθρώπων, τὶς παραβάσεις τοῦ ἠθικοῦ νόμου, καὶ θὰ τὰ ἐσημείωνε ἐπάνω στὸν πίνακα, θὰ βλέπατε, ὄχι κάθε ἡμέρα ἀλλὰ κάθε λεπτὸ τῆς ὥρας, νὰ καταγράφῃ πολυψήφιο ἀριθμό, χιλιάδες ἑκατομμύρια ἁμαρτημάτων.
Στὴν ἀνθρωπότητα σήμερα ἁρμόζει αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Δαυῒδ ὁ προφήτης, ὅτι «Αἱ ἀνομίαι μου ὑπερῇραν τὴν κεφαλήν μου, ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐβαρύνθησαν ἐπ᾿ ἐμέ» (Ψαλμ. 37,5).
Στὴν ἀνθρωπότητα ἁρμόζει ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο εἶπε ὁ προφήτης Ὠσηέ· ὅτι «Ἀρὰ καὶ ψεῦδος καὶ φόνος καὶ κλοπὴ καὶ μοιχεία κέχυται ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ αἵματα ἐφ᾿ αἵμασι μίσγουσι» (Ὠσ. 4,2).
Στὴν ἀνθρωπότητα ἁρμόζει ἡ θαυμασία εἰκόνα, τὴν ὁποίαν διεζωγράφισε ὁ πέμπτος εὐαγγελιστής, ὁ προφήτης Ἠσαΐας, ὁ ὁποῖος ἔλεγε, ὅτι ὅλη ἡ ἀνθρωπότης, ἀπὸ τὴν κορυφὴ μέχρι τὰ νύχια, εἶνε γεμάτη ἀπὸ ἕλκη, εἶνε γεμάτη ἀπὸ ἁμαρτήματα, «οὐκ ἔστι μάλαγμα ἐπιθῆναι» (Ἠσ. 1,6).
Ποιός θὰ σώσῃ τὴν ἀνθρωπότητα;Νοσεῖ, λοιπόν, ἡ ἀνθρωπότης· τὸ φωνάζουν καὶ οἱ πέτρες ἀκόμη.
Καὶ τώρα ποῖος θὰ θεραπεύσῃ αὐτὴν τὴν πάσχουσαν ἀνθρωπότητα;
Ἰδού, στὸ κρεβάτι τοῦ ἀσθενοῦς βλέπω ἰατρικὸ συμβούλιο. Ὅπως ὅταν εἶνε πολὺ βαρειὰ ὁ ἀσθενὴς στὰ μεγάλα νοσοκομεῖα συσκέπτονται οἱ ἰατροὶ καὶ ἔχουν ἰατρικὸ συμβούλιο, γιὰ νὰ δοῦν ἂν ὑπάρχῃ τρόπος θεραπείας, κάπως ἔτσι καὶ στὸ κρεβάτι τῆς ἀνθρωπότητος βρίσκονται ἰατροὶ καὶ γίνεται ἰατρικὸ συμβούλιο. Ἰατρικὸ συμβούλιο δὲ ἐννοῶ τοὺς κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, φιλοσόφους, κυβερνήτας κρατῶν, οἱ ὁποῖοι συσκέπτονται ἐὰν ὑπάρχῃ θεραπεία στὸν κόσμον καὶ διχάζονται οἱ γνῶμες.
Οἱ ἀπαισιόδοξοι· Δὲν ὑπάρχει θεραπεία…
Ἄλλοι μέν, ἀπαισιόδοξοι, λένε·
―Ὄχι, δὲν ὑπάρχει πλέον θεραπεία στὸν κόσμο. Ἐκεῖ ποὺ ἔφτασε ἡ ἀνθρωπότης, παρ᾿ ὅλα τὰ ἐπιτεύγματα ποὺ ἐσημείωσε στὸν φυσικὸ τομέα, ὁδηγεῖται πρὸς αὐτοκτονίαν. Καὶ ὅπως ἕνας ἀπελπισμένος παίρνει τὸ πιστόλι καὶ τινάζει στὸν ἀέρα τὰ μυαλά του, ἔτσι καὶ ἡ ἀνθρωπότης βρῆκε τεράστιο πιστόλι, βρῆκε τὴν πυρηνικὴ ἐνέργεια, καὶ ὁδηγεῖται πρὸς αὐτοκτονίαν. Ἑκατὸ βόμβες νὰ πέσουν στὸν πλανήτη μας, ὁ πλανήτης καταστρέφεται. Οὔτε ἔντομο, οὔτε πνοὴ ζωῆς θὰ ὑπάρχῃ ἐπὶ τῆς γῆς…
Αὐτοὶ εἶνε οἱ ἰατροὶ ποὺ καταθέτουν τὰ ὅπλα, αὐτοὶ εἶνε οἱ φιλόσοφοι τῆς ἀπαισιοδοξίας.
Οἱ ὑπεραισιόδοξοι· Βαδίζουμε πρὸς πρόοδον!
Ἀλλ᾿ ὑπάρχει καὶ μιὰ ἄλλη μερίδα, ἡ ὁποία εἶνε ὑπεραισιόδοξη. Αὐτοὶ λένε·
―Δὲν πάσχει ἡ ἀνθρωπότης· μὴν ἀκοῦτε τοὺς ἱεροκήρυκες καὶ τοὺς ἀπαισιοδόξους. Ἡ ἀνθρωπότης προχωρεῖ μὲ γοργὸ βῆμα πρὸς μεγάλες ἐξελίξεις. Ἐντὸς ὀλίγου θὰ πλησιάσουμε τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καὶ θὰ κατοικήσουμε στοὺς ἄλλους πλανῆτες. Μὴν ἀπελπίζεσθε, λένε αὐτοί· ἐμεῖς είμεθα αἰσιόδοξοι, ἐμεῖς ἐλπίζουμε…
Καὶ ὅταν τοὺς ἐρωτήσουμε τοὺς ἀξιοτίμους αὐτοὺς ἰατρούς, τοὺς θεραπευτὰς αὐτοὺς τῶν νοσημάτων τῆς ἀνθρωπότητος, Ποιά εἶνε τὰ φάρμακά σας; αὐτοὶ ἔχουν συνταγὰς προχείρους· εἶνε ἐκεῖνα τὰ νεώτερα ποὺ λήγουν εἰς ―ισμός (λ.χ. καπιταλισμός, σοσιαλισμός, κομμουνισμός, κ.τ.λ.). Ἔχουν διαφόρους συνταγάς, ἔχουν διάφορα χάπια. Καὶ νομίζουν οἱ ταλαίπωροι, ὅτι μὲ χάπια θὰ θεραπευθῇ ἡ πάσχουσα ἀνθρωπότης.
Οἱ ἐπαναστάται· τὸ αἱματοκύλισμα
Ἔχουμε λοιπὸν τοὺς ἀπαισιοδόξους, ποὺ λέγουν ὅτι εἶνε ἐγγὺς θανάτου ἡ ἀνθρωπότης. Ἔχουμε τοὺς ἄλλους, οἱ ὁποῖοι λένε ὅτι βαδίζομε πρὸς πρόοδον. Ἔχουμε καὶ μιὰ ἄλλη τρίτη κατηγορία ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν, ὅτι ὑπάρχει τρόπος θεραπείας.
―Ἀντὶ νὰ κάθεστε σὰν τὶς γριὲς στὰ παραγώνια ἐν καιρῷ χειμῶνος καὶ νὰ ἐλεεινολογῆτε τὸν ἑαυτό σας καὶ νὰ κλαῖτε, κάνετε κάτι ἄλλο. Δὲν χρειάζονται οὔτε δάκρυα οὔτε μοιρολόγια· χρειάζονται γρόνθοι. Χρειάζεται ἐπανάστασι! λέγουν αὐτοί. Ὅλοι ὁμολογοῦν, ὅτι ἡ ἀνθρωπότης νοσεῖ καὶ ὅτι εἶνε ἐγγὺς θανάτου· καὶ δὲν θεραπεύεται οὔτε μὲ χάπια οὔτε μὲ συνταγὲς οὔτε μὲ σκέψεις ἀπαισιόδοξες. Ἡ ἀνθρωπότης εἶνε ἕνας βαρέως ἀσθενής, ποὺ θέλει χειρουργεῖο. Δὲν θεραπεύεται παθολογικῶς· θεραπεύεται χειρουργικῶς. Πρέπει νὰ μπῇ στὸ χειρουργεῖο…
―Γιὰ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ἀπαντοῦν οἱ ἄλλοι. Ἡ ἀνθρωπότης ὑπέστη χειρουργικὴ ἐπέμβασι μία καὶ δύο φορές (=δύο παγκόσμιοι πόλεμοι). Δὲν ἀντέχει πλέον σὲ τρίτη χειρουργικὴ ἐπέμβασι.
Αὐτοὶ ὅμως ἐπιμένουν καὶ φρονοῦν, ὅτι μὲ τὸ αἷμα, μὲ τὴν ἐπανάστασι, μὲ τὸ αἱματοκύλισμα, θὰ ἔλθῃ ἡ …θεραπεία τῆς ἀνθρωπότητος.
Μοναδικὸς ἰατρὸς ὁ Χριστὸς
Τί ἔχομε νὰ ποῦμε ἐμεῖς; Ἐμεῖς, στὸ συνέδριο αὐτὸ τῶν φιλοσόφων καὶ κοινωνιολόγων, λέγομεν· Δὲν συμφωνοῦμε οὔτε μὲ τοὺς ἀπαισιοδόξους, οὔτε μὲ τοὺς ὑπεραισιοδόξους, οὔτε μὲ τοὺς ἐπαναστάτας ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ζητοῦν μὲ αἱματηρὰς ἐπαναστάσεις καὶ ἐμφυλίους σπαραγμοὺς νὰ θεραπεύσουν τὴν ἀνθρωπότητα. Ἐμεῖς δὲν προσκυνοῦμε ἰατροὺς ἐπιγείους.
Ἀποκαλυφθῆτε, κύριοι, ἐνώπιον τοῦ μόνου Ἰατροῦ!
Ἀδελφοί μου καὶ πατέρες, ἂν δὲν πίστευα στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, θὰ ἔσπαζα αὐτὴ τὴν ῥάβδο(*) καὶ θὰ γινόμουν λοῦστρος καὶ ταπεινὸς ὁδοκαθαριστὴς στὴν πλατεῖα τῆς πόλεώς σας(**). Πιστεύω στὸ Εὐαγγέλιο, πιστεύω στὸν Κύριο, πιστεύω σὲ ὅλη τὴν παράδοσι τοῦ γένους μας, καὶ λέγω·
Ὑπάρχει Ἰατρός! Ἰατρὸς μοναδικός. Ἂν προσέξατε, πρὸ ὀλίγου στὴν θεία λειτουργία ἀκούσαμε ἕνα χρυσὸ λόγο, ἕνα μαργαριτάρι. Λέει στὸν Κύριο· «…Τοὺς νοσοῦντας ίᾳσαι, ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν». Ὀνομάζει τὸν Χριστὸ «ἰατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν». Ἰατρὸν ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ. Ὄχι ὅτι οἱ ἄλλοι γιατροὶ δὲν θεραπεύουν· ἀλλὰ ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ ἰατρὸς εἶνε μόνον ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.
Αὐτός μόνο εἶνε Ἰατρός. Ναί, εἶνε ὁ Ἰατρός.
Ποιό τὸ ἰατρεῖο καὶ ποιά τὰ φάρμακά του;
Προσέξτε τὴ σκέψι μου.Ἂν μποροῦσε ἡ ἀνθρωπότης νὰ θεραπευθῇ ἀπὸ τοὺς φιλοσόφους, ἀπὸ τοὺς ἐπιστήμονας, ἀπὸ τὸν τεχνικὸ πολιτισμό, ἀπ᾿ ὅλα αὐτά, δὲν θὰ ἐρχόταν ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο. Ἦρθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός, γιατὶ ὁ κόσμος εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ τὴν παρουσία του. Ἦρθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ δώσῃ φάρμακο ἰσχυρὸ καὶ ῥωμαλέο.
Καὶ ποιό εἶνε τὸ ἰατρεῖο τοῦ Χριστοῦ;
Ἡ Ἐκκλησία! Ἐδῶ εὑρισκόμεθα. Ὅλοι ἐμεῖς είμεθα ἀσθενεῖς. Ἂν ὑπάρχῃ κάποιος ὑγιής, κάποιος ἀναμάρτητος, ἂν ὑπάρχῃ κάποιος «ἄγγελος», ἂς βγῇ ἀπὸ τὸ ναό. Είμεθα ὅλοι ἁμαρτωλοί, ὅλοι ἀσθενεῖς, τῷ σώματι καὶ τῷ πνεύματι. «…Τίς ὀδυνώμενος καὶ προσπίπτων τῷ ἰατρείῳ τούτῳ οὐ θεραπεύεται;» (Παρακλητική, ἦχος δ΄, Κυριακὴ ἑσπέρας, ἀπόστιχα κατανυκτικά).
Καὶ ποιά εἶνε τὰ φάρμακα τοῦ Χριστοῦ;
Ὤ τὰ φαρμακά του! Ἔχει φάρμακα ὑπέροχα. Ἔχει φάρμακα δοκιμασμένα γιὰ κάθε ἀσθένεια. Δὲν ἔχω καιρὸ νὰ σᾶς ἀνοίξω ὅλα τὰ φάρμακα τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ φάρμακα αὐτὰ εἶνε τὸ γενικώτερο, τὸ δραστικώτερο, τὸ ῥωμαλεώτερο. Αὐτὸ δημιουργεῖ ἀνακαίνισιν μέσα στὸν ἄνθρωπο, τὸν ἐξυγιαίνει μέχρι τῶν τελευταίων ἰνῶν τῆς ὑπάρξεώς του.
Τὸ φάρμακο αὐτό, κύριοι, μπορεῖ νὰ φαίνεται δυσάρεστο (καὶ γνωρίζετε πολὺ καλά, ὅτι ἀρκετὰ φάρμακα εἶνε πικρὰ καὶ δυσάρεστα). Ὁσονδήποτε ὅμως δυσάρεστο καὶ νὰ εἶνε, εἶνε σωτήριο. Τὸ φάρμακο αὐτό, ποὺ προσφέρει ὁ Κύριος, εἶνε μία λέξις· μετάνοια. «Μετανοεῖτε» (Ματθ. 4,17). Μόνο διὰ μετανοίας θὰ σωθῇ ὁ κόσμος.
Ἐπιτρέψτε μου, νὰ πῶ, λίγες ἀκόμη λέξεις καὶ νὰ τελειώσω…..Από βιβλίο Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγοστίνου Καντιώτου «TI ΘA MAΣ ΣΩΣH;» σελ. 49-54