(Αγ. Κοσμάς Αιτωλός – Προφητεία)
Τοῦ Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ
Αναμφίβολα, για την κοινωνία της υλικής ευημερίας, της αφθονίας αγαθών, του υψηλού βιοτικού επιπέδου και της τεχνολογίας, ομιλεί ο Άγιος Κοσμάς στην προφητεία του. Αναφέρεται ειδικά, στην αρνητική μορφή κυβέρνησης του κόσμου. Για την κατανόηση της προφητείας, για το βαθύτερο νόημά της, χρειάζονται γνώσεις πολιτικές, κοινωνιολογικές, επιστημονικές και, το κυριότερο, εμπειρίες πνευματικές, που τις βιώνει μόνο ο άνθρωπος, ως προσπάθεια βιώσεως του υπερφυσικού και Θείου, εν Αγίω Πνεύματι, στα όρια της Ορθοδόξου πνευματικότητας.
Η παρούσα μορφή κοινωνίας είναι δημιούργημα του Καπιταλισμού, «Σαρξ εκ της σαρκός του», που αναπροσάρμοσε το ρόλο του Κράτους και το ανέδειξε σε υλιστικό καθοδηγητή, που περιφρονεί και απορρίπτει τον άνθρωπο ως εικόνα Θεού. Διαχρονικά, πολλοί Χριστιανοί και θεολόγοι, θεώρησαν πνευματικά επικίνδυνο ή και επιζήμιο το δίδυμο Χριστιανισμός – πολιτική. Την ιερή εργασία της πολιτικής διακονίας την περιφρόνησαν και αφέθηκε η επάνδρωση των εξουσιών στις υλιστικές ιδεολογίες (Αστισμός - Μαρξισμός). Η εξουσία από «Διάκονος του Θεού εις το αγαθόν» (Ρωμ. 13,4), έγινε επικίνδυνη πνευματικά, αντινομοθετώντας στον αιώνιο νομοθέτη Χριστό.
Έτσι γεννήθηκε ο «Αστοχριστιανισμός», μια ιδεολογική σύζευξη φυσιοκρατίας και Χριστιανισμού, όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο μακαριστός Ν. Ψαρουδάκης.
Τα κοινωνικά συστήματα, με υπόδειξη του «άρχοντος του κόσμου», προσπάθησαν να δώσουν στον άνθρωπο υποκατάστατο μιας μεταφυσικής στέγης, που είναι το είδωλο επιστήμης – τεχνολογίας, οι κατασκευές τους ή μάλλον η απολυτοποίησή τους, η ειδωλική τους θεώρηση.
Ο Μαρξιστής, θεωρητικός φιλόσοφος Χ. Μαρκούζε, εύστοχα σχολιάζει την μέθη, που ο άγιος Κοσμάς περιέγραψε πριν 238 χρόνια σε άξονα Μακρομεταστροφής. Γράφει σχετικά: «οι πρόοδοι της τεχνικής και της ορθολογικής οργάνωσης, που χαρακτηρίζουν την σημερινή κοινωνία, προκαλούν παντού μια μέθη ισχύος, αλλά κάνουν να λησμονείται το γεγονός ότι η εξουσία του ανθρώπου επάνω στη φύσι των πραγμάτων δεν μεγάλωσε, αλλ’ απεναντίας, μειώθηκε» (1714-1779).
Η προφητεία του Αγίου Κοσμά είναι δισυπόστατη. Περιγράφει την μελλοντική τεχνολογική ανάπτυξη και επισημαίνει το πρόβλημα, που είναι οι ανθρώπινες επιλογές, ο προσανατολισμός της τεχνολογίας, τα κριτήρια χρήσης της.
Να υπογραμμίσουμε, ότι ο όρος «τεχνολογία» εμπεριέχει ένα ευρύ πεδίο επιστήμης, με χρήση εργαλείων και τεχνικής.
Έχει γραφεί, «ότι η τεχνολογία είναι η επιστήμη σε δράση», η οποία πολλαπλασιάζει τη διανοητική και σωματική – φυσική προσπάθεια του ανθρώπου.
Τηλεόραση, υπολογιστές, κινητή τηλεφωνία, δορυφόροι, νανοτεχνολογία, σύγχρονες τροφές και αποκωδικοποίηση του γενετικού κώδικα, είναι κάποια από τα πεδία έξαρσης της τεχνολογίας.
Η επιστημονική – τεχνολογική ανάπτυξη είναι δώρο του Θεού· λειτουργεί δε συμπληρωματικά στην ανθρώπινη ζωή. Σήμερα, με την ανάπτυξη αυτή, οι άνθρωποι λειτουργούν όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία.
Αναμφίβολα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας δημιουργήθηκε ένας παγκόσμιος νοητός εγκέφαλος. Ένα τεράστιο ημι-νευρωνικό δίκτυο, εξίμισι (περίπου) δισεκατομμυρίων ανθρώπων, καθημερινά, επεξεργάζεται – ανταλλάσει πληροφορίες και μηνύματα σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους.
Έχει διαπιστωθεί επιστημονικά όχι μόνο η μεταστροφή του παγκόσμιου εγκεφάλου, που συνίσταται στη νέα μορφή των θεμελιακών μετασχηματισμών των παγκοσμίων σχέσεων, αλλά έχει διαπιστωθεί και ο συνολικός μετασχηματισμός της επιστήμης στην αντίληψή της γύρω από τη φύση της πραγματικότητας.
Έχει ειπωθεί, ότι οι δυο αυτές μεταστροφές αποτελούν «μια πραγματική επανάσταση της πραγματικότητας, τόσο στην επιστήμη, όσο και στην κοινωνία». Σ’ αυτές τις δυο μεταστροφές αναφέρεται, με απλά λόγια, η προφητεία του Αγίου Κοσμά. Το επιβεβαίωσε από την πλευρά του και ο Oscar Wilde: «οι μηχανές και οι ηλεκτρονικές εφαρμογές τείνουν (από ανθρώπινο λάθος) να γίνουν η νέα φυλή των σκλάβων μας».
Σήμερα, ένας άνθρωπος μπορεί να διευθύνει τεχνολογικά μια εργασία πεντακοσίων, χίλιων ή και περισσοτέρων εργατών. Εξασφαλίζει έτσι παραγωγή περισσότερη απ’ όση πράγματι χρειάζεται. Φυσική συνέπεια η απώλεια εργασίας πολλών εργατών. Έτσι, η τεχνολογική οργάνωση της παραγωγής διαμορφώνει τον χάρτη των παραγωγικών σχέσεων σε ατομιστική γραμμή, που είναι αντίθετη με την Ορθόδοξη κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας.
Λίγοι άνθρωποι έχουν εννοήσει το σωτήριο έργο – μήνυμα του Χριστού, που διασώζει την ανθρώπινη ύπαρξη, ατομική και συλλογική. Ειδωλοποιήθηκε η τεχνολογία – επιστήμη και αυξήθηκαν τα ψυχικά αδιέξοδα, οι καταθλίψεις, η ανεργία, η καταστροφή του περιβάλλοντος, οι αυτοκτονίες. Δεν βρήκαν τελικά οι άνθρωποι μακριά από την Εκκλησία, την ομορφιά της ζωής των Αγίων και την εσώτατη πνευματική χαρά τους.
Η τεχνολογικής μορφής διακυβέρνηση απειλεί σε μέγιστο βαθμό και την δημοκρατία (εφημερίδα Guardian 7-05-2007).
Οι επιτυχίες των διωκτικών αρχών με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, δεν εξασφάλισαν το αίσθημα ασφαλείας, ότι δεν γίνονται παρακολουθήσεις και καταγραφές κινήσεως των πολιτών, σε ιδιωτικό επίπεδο και σε επίπεδο δημοκρατίας.
Οπωσδήποτε, εχθρός του ανθρώπου δεν είναι το διαδίκτυο και οι υπολογιστές, αλλά η εξάρτηση, η χρήση και ο εθισμός, πολυσυζητούμενοι όροι, που εκφράζουν μια εσώτατη ψυχική αλλοίωση, μια λογική που κυβερνά αρνητικά τον άνθρωπο, όπως υπογραμμίζει στην προφητεία του ο Άγιος Κοσμάς.
Επίσης, οι επιτυχίες της επιστήμης εκλαμβάνονται ως απόλυτα μεγεθυμένα όρια του ανθρώπου, γι’ αυτό και πάρα πολλοί άνθρωποι προχωρούν σε μια ειδωλική θεώρηση της Κτίσεως. Η πρόνοια όμως του Θεού, τεμαχίζει τη συνέχεια της τεχνολογικής ανάπτυξης. Ένα πρόβλημα λύνεται, δέκα παρουσιάζονται ταυτόχρονα!
Αυτός ο τεμαχισμός είναι η φυσική ακολουθία της επιστήμης, που δημιουργεί την ταπεινοφροσύνη και αναδεικνύει τα όριά μας ως επιβεβλημένη αδυναμία.
Αυτή η απολυτοποίηση του τεχνολογικού πολιτισμού, επεκτείνεται ακτινοειδώς και στην περιοχή της πίστεως. Πάρα πολλές λαθεμένες ερμηνευτικές προσεγγίσεις της αγίας Γραφής ή παραποιήσεις της Ορθόδοξης αλήθειας, έχουν κυοφορηθεί στην «ενσωμάτωση» των πνευματικών αληθειών στο χώρο της επιστήμης.
Υπάρχουν «Ορθόδοξοι» που πρεσβεύουν, ότι οι μονοθεϊστικές θρησκείες, Ισλαμισμός και Ιουδαϊσμός, πιστεύουν στον αληθινό Θεό αλλά «επικεκαλυμμένο», ενώ οι Χριστιανοί στον αληθινό Θεό, αποκεκαλυμμένο, όμως! Όπως δηλ. μία είναι η ενέργεια αλλά εκφράζεται διαφορετικά, πότε ως θερμική ενέργεια, πότε ως φωτεινή, πότε ως χημική, κ.λ.π. Αυτή είναι και μία από τις διαστάσεις της σύγχρονης αιρέσεως του οικουμενισμού και της πανθρησκείας.
Μέγα πνευματικό λάθος, σύμφωνα με την Αγία Γραφή: «εισί θεοί πολλοί και Κύριοι πολλοί, αλλ’ ημίν εις Θεός, ο Πατήρ, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός» (Α΄ Κορινθ. 8, 5-6).
Η ορθή πίστη και η αληθινή επιστήμη είναι δωρήματα του Αγίου Πνεύματος. Η έκπτωση από την ορθή πίστη, από την αληθινή Εκκλησία, αυτή δημιουργεί και θεοποιεί τα άψυχα είδωλα, τα ανθρώπινα κατασκευάσματα, τα άλαλα και τα μπάλαλα.
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ