π. Αθανάσιος Μυτιληναίος – Η Ορθοδοξία μας
Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ
Μακαριστός Γέροντας π. Αθανάσιος Μυτιληναίος (1927 – 2006)
Ο Απόστολος Παύλος, δέσμιος στη Ρώμη, γράφει στον Τιμόθεο, στη Β΄ του επιστολή, μέσα από τα κακοπαθήματά του από τις φυλακίσεις, κατατρεγμούς και διωγμούς: «είδα γαρ ο πεπίστευκα».
Τα περνάω όλα αυτά διότι γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει. Δηλαδή αξίζει, γιατί ξέρω ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά αυτό εμείς, μέσα από τυχόν κακοπάθειές μας, μπορούμε να το πούμε; Μπορούμε να πούμε «γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει;» Αυτό το «γνωρίζω». Από πού; Μέσω της Ορθοδοξίας. Μέσω της Ορθοδοξίας μας θα γνωρίσουμε ποιος είναι πραγματικά ο Ιησούς Χριστός.
Βέβαια έχουμε τη μεγάλη ευλογία εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες να έχουμε αυτή την ορθή πίστη. Έξω από την Ορθοδοξία μας παραπαίει η παρέκκλιση, η αίρεση. Και δεν έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού. Γιατί αν ξέρεις ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός, πεθαίνεις για Αυτόν. Αν όμως δεν ξέρεις ποιος είναι και έχεις μία εσφαλμένη εικόνα, ένα κακέκτυπο του προσώπου Του, τότε βέβαια δεν μπορείς να πεθαίνεις για Αυτόν. Για αυτόν λοιπόν τον λόγο είμαστε ευτυχείς που είμαστε Ορθόδοξοι. Γιατί αυτό θα πει Ορθοδοξία, το να έχω σωστή πίστη, πιστή εικόνα του Θεανθρωπίνου προσώπου του Ιησού Χριστού. Διότι υπάρχει μία υποκειμενική αντίληψη του Ευαγγελίου, δηλαδή του προσώπου του Ιησού Χριστού, η οποία αλλάζει τα πράγματα.
Για παράδειγμα προχτές είχαμε την Κυριακή του σπορέως, αφιερωμένη στους Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία στήριξε την ορθόδοξη θέση για το θέμα των ιερών εικόνων. Και δεν είναι απλώς να βάλουμε ή να μη βάλουμε τις εικόνες. Το θέμα είναι να μπορεί να απεικονιστεί το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Εάν έγινε άνθρωπος, βεβαίως μπορεί. Εάν δεν έγινε άνθρωπος, αλλά νομίζουμε ότι έγινε άνθρωπος, τότε βεβαίως όχι. Η Ορθοδοξία πού βρίσκεται; Στο ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Λόγος του Θεού ο οποίος έγινε άνθρωπος. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσε εν ημίν…». Άρα λοιπόν η Ορθοδοξία είναι να επιμείνει και να στηρίξει την αληθινή ανθρώπινη φύση του Χριστού. Ο Χριστός δεν είναι μία φύση, είναι δύο φύσεις. Είναι η Θεία και η ανθρωπίνη. Αντίθετα ο Αρειανισμός που τον πολέμησε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, έλεγε ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός αλλά μόνο άνθρωπος. Και έτσι ο Αρειανισμός διασώζει μόνο την ανθρωπίνη φύση και όχι τη Θεία. Τι είπαν οι ορθόδοξοι; Ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.
Η Α΄ και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος είναι τα δύο άκρα, οι δύο πόλοι που στρέφονται γύρω από το Θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε ότι μόνο μέσα στην Ορθοδοξία έχουμε το σωστό πρόσωπο του Χριστού. Ποιο είναι; Είναι Θεανθρώπινο. Τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.
Έτσι στην Εκκλησία μας έχουμε δύο πράγματα τα οποία είναι ισόκυρα: α) η Αγία Γραφή και β) η Ιερά Παράδοση. Τι είναι η Ιερά Παράδοση; Ό,τι ειπώθηκε για τον Ιησού Χριστό. Χρονικά προηγείται η Ιερά Παράδοση από την Αγία Γραφή διότι η Ιερά Παράδοση μας διασώζει, για παράδειγμα ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου το έγραψε ο Ματθαίος, το Ευαγγέλιο του Λουκά το έγραψε ο Λουκάς, ότι οι Πράξεις των Αποστόλων είναι έργο του Λουκά, ότι η επιστολή προς Ρωμαίους είναι επιστολή του Παύλου κοκ. Ποιος μας διασώζει και μας πιστοποιεί ότι είναι γνήσια αυτά τα βιβλία; Η Ιερά Παράδοση. Ακόμα και η Αγία Γραφή στηρίζεται επάνω στην Ιερά Παράδοση αν λάβετε υπόψη ότι αρκετά χρόνια μετά από την Ανάληψη του Χριστού άρχισε να γράφεται η Αγία Γραφή. Έως τότε υπήρχε η Ιερά Παράδοση. Και τι είναι η Ιερά Παράδοση; Αυτό που πήραν οι απόστολοι και το παρέδωσαν στην Εκκλησία. Αλλά τι παρέλαβαν; Παρέλαβαν τον Χριστό και παραδίδουν τον Χριστό. Η Ιερά Παράδοση είναι ο ίδιος ο Χριστός. Λέει στους Κορινθίους ο απόστολος Παύλος «εγώ παρέλαβον από του Κυρίου ώ και παρέδωκα υμίν». Τι παρέλαβε; Παρέλαβε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι ο Χριστός. Συνεπώς θα το λέγαμε έτσι: Πήρα τον Χριστό και σας έδωσα τον Χριστό. Ώστε η Παράδοση είναι η παραλαβή και παράδοση του Χριστού.
Η Αγία Γραφή γράφτηκε για να μας παρουσιάσει ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά πως θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε την Αγία Γραφή; Δεδομένου ότι εκεί είναι ο μεγάλος ύφαλος που προσκρούουν οι άνθρωποι. Ο Χριστός ρώτησε: «τι λένε οι άνθρωποι για μένα;» Και απαντούν οι μαθητές Του «άλλος λέει ότι είσαι ένας προφήτης, άλλος ότι είσαι ο Πρόδρομος που αναστήθηκε ( όπως το έλεγε ο Ηρώδης), άλλος τούτο, άλλος εκείνο». «Εσείς τι λέτε για μένα;» Και ο απόστολος Πέτρος λέει « Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού του ζώντος». Τι βλέπουμε λοιπόν εδώ; Παίρνοντας την Αγία Γραφή ο καθένας έχει διαφορετική αντίληψη περί του προσώπου του Χριστού. Ο ένας λέει αυτό, ο άλλος εκείνο. Μέχρι και σήμερα. Ρωτήστε ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Θα πουν είναι ένα κοινωνιολόγος, ένας φιλόσοφος, ένα άγιος άνθρωπος. Όλα αυτά δεν είναι σωστά. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος.
Ενώ έχουμε την Αγία Γραφή, ποιός θα την ερμηνεύσει σωστά; Η Ιερά Παράδοση, οι Πατέρες της Εκκλησίας.Συνεπώς για να έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού χρειαζόμαστε δύο πράγματα. Την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Η Ιερά Παράδοση είναι και αυτή γραμμένη. Είναι ότι είπαν οι Αποστολικοί Πατέρες και όλοι οι άλλοι Πατέρες για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Δηλαδή ερμήνευσαν σωστά εν Αγίω Πνεύματι. Αυτά τα δύο συνιστούν ό,τι πιστεύουμε. Και πιστεύουμε ορθώς, δηλαδή Ορθοδοξία.
Θα σας πω τι είναι η Ιερά Παράδοση και τι θα απαντούσαμε αν μας ρωτούσαν. Είναι πολλά πράγματα η Ιερά Παράδοση. Και πρώτα- πρώτα είναι:
Α) Οι 7 Οικουμενικές Σύνοδοι αλλά και οι τοπικές Σύνοδοι. Το συνοδικό σύστημα. Δηλαδή οι Πατέρες της Εκκλησίας όλοι μαζί, εν Αγίω Πνεύματι αποφαίνονται για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Όλοι μαζί οι Πατέρες στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 318 μ.Χ. είπαν ότι ο Χριστός είναι ο Θεός Λόγος που έγινε άνθρωπος. Στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο είπαν ότι ο Χριστός είναι και τέλειος άνθρωπος. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει όταν συγκεντρώνεται όλη η Εκκλησία για να ερμηνεύσει. Άρα λοιπόν οι οικουμενικές σύνοδοι και οι τοπικές σύνοδοι δεν είναι τίποτα άλλο παρά εκείνο που εκφράζει την Ορθοδοξία. Λέμε ότι η Οικουμενική Σύνοδος έχει εγκυρότητα πέρα για πέρα. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Ο Απόστολος Παύλος δεν ήταν θεόπνευστος; Εν τούτοις δεν θέλει να πει κάτι εάν δεν συμφωνεί όλη η Εκκλησία. Θεόπνευστος ο Παύλος. Ο Χριστός είπε στον Ανανία «Μόνο θα τον βαφτίσεις, δεν θα τον διδάξεις στη Δαμασκό. Εγώ θα του αποκαλύψω αυτά που θέλω». Άμεσα από τον Θεό. Όπως άκουσαν τη διδασκαλία του Χριστού οι 12 μαθητές Του, έτσι ακούει τώρα και ο Παύλος που είναι μεταγενέστερος. Εν τούτοις γράφει στου Γαλάτας β΄, 1-2 πως «ύστερα από 14 χρόνια ξανανέβηκα στα Ιεροσόλυμα, μου αποκαλύφθηκε να ανεβώ. Εξέθεσα στους μαθητές, στον απόστολο Πέτρο, στον ευαγγελιστή Ιωάννη και στον άγιο Ιάκωβο, σ΄ αυτός που είναι και ο στύλος της Εκκλησίας, ανέθεσα το ευαγγέλιο το οποίο κηρύττω στους ειδωλολάτρες. «Κατ΄ιδίων δε τοις δοκούσι μήπως εις κενόν τρέχω ή έδραμον». ( Γαλ. β΄2 ). Σε αυτούς που θεωρούνται στύλοι ανέθεσα και τους είπα: αυτό διδάσκω, τα λέω καλά; Τα λέω καλά; Ένας Παύλος. Να το ακούσει η Εκκλησία, να τον εγκρίνει η Εκκλησία. Ο θεόπνευστος Παύλος «ώστε να μην τρέχω στο κενό, κούφια ή έτρεξα κούφια, δηλαδή μήπως δεν έκανα τίποτα». Βλέπετε λοιπόν ότι το συνοδικό σύστημα εδώ είναι πάρα πολύ σπουδαίο. Δεν μπορεί να πει κάποιος κάτι επειδή έτσι του ήρθε. Συμφωνεί η Εκκλησία; Βεβαίως έχουμε γνώμες Πατέρων, απομονωμένες, άλλα τις ενέκρινε η Εκκλησία. Κάτι είπε ο Ιερός Χρυσόστομος, κάτι είπε ο Μέγας Βασίλειος. Το είπανε ξεχωριστά, δεν το είπανε σαν σύνοδος. Το εγκρίνει όμως η Εκκλησία. Αυτό λέγεται Παράδοσις.
Β) Ένα δεύτερο σημείο είναι η Θεία Λειτουργία. Η Θεία Λειτουργία μας παρεδώθηκε διαμέσου της ιεροσύνης και έτσι έχουμε δια της ιεροσύνης με την τέλεση του Μυστηρίου. Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Έξω από τη Θεία Λειτουργία, χωρίς ιεροσύνη, ένας λαϊκός αν τελέσει τη Θεία Λειτουργία, έχει Σώμα και Αίμα Χριστού; Βέβαια όχι. Αλλά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι η Εκκλησία, δηλαδή η Παράδοση, δηλαδή αυτό που μας παρεδώθη. Σας το ξαναλέω, η Θεία Λειτουργία είναι το Μυστήριο της Εκκλησίας χωρίς την οποία Θεία Λειτουργία δεν έχουμε Εκκλησία. Για παράδειγμα οι Προτεστάντες δεν έχουν Εκκλησία. Γιατί δεν έχουν ιεροσύνη. Κι αφού δεν έχουν ιεροσύνη, δεν έχουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, άρα δεν έχουν Εκκλησία και πέφτουν στο κενό. Για να καταλάβετε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος: Βλέπετε πόσοι Ευαγγελικοί και Προτεστάντες υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα; Ο Θεός να φυλάξει! Επειδή λένε λίγα καλά λόγια; Επειδή παρουσιάζονται σαν πρόβατα ήρεμα και επιεική και νομίζουμε ότι εκεί είναι η αλήθεια; Δεν είναι. Το θέμα δεν είναι αν έχω χριστολογία, όταν για παράδειγμα έχω αρετές κ.α. και παρουσιάζομαι ήρεμος και καλός. Αυτό είναι δευτερεύον. Αυτό είναι δορυφόρος. Πιστεύεις στο Σώμα και στο Αίμα του Χριστού; Έχεις το Σώμα και το Αίμα του Χριστού; Αν δεν το έχεις δεν είσαι τίποτα. Δεν έχεις Εκκλησία. Για αυτό και οι Προτεστάντες είναι κατακομματιασμένοι, κατακερματισμένοι, επειδή δεν είναι Εκκλησία.
Γ) Ένα τρίτο σημείο είναι τα σοφά, θεόπνευστα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας. Ό,τι σας είπα πιο πριν, είναι εκείνα τα οποία περιέχουν την αποδεκτή ερμηνεία της Αγίας Γραφής χωρίς την οποία δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε ορθά την Αγία Γραφή.
Δ) Ένα τέταρτο σημείο είναι ο μοναχισμός. Όπως θα ξέρετε οι προτεστάντες δεν έχουν μοναχισμό. Ο μοναχισμός ο οποίος και από τους Ορθοδόξους πολεμείται, αλλά από εκείνους που έχουν άγνοια και δεν γνωρίζουν τι είναι ο μοναχισμός. Ο μοναχισμός είναι έκφραση της Εκκλησίας. Δεν είναι αποπαίδι της Εκκλησίας, δεν είναι νόθο παιδί της Εκκλησίας. Είναι η άριστη έκφραση της Εκκλησίας. Ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του στην Παλαιά Διαθήκη. Είναι γνωστό ότι όλοι οι προφήτες, και ο Μωυσής και ο Ααρών και ο Ησαϊας, όλοι πλην δύο, ήσαν έγγαμοι. Διότι έπρεπε να τονιστεί ο γάμος για να υπάρχει ο λαός του Θεού ιστορικά, να μη χαθεί, για να έρθει ο Μεσσίας. Έπρεπε να υπάρχει το πλαίσιο. Ο λαός του Ισραήλ είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ήρθε ο Μεσσίας ως άνθρωπος. Δύο προφήτες ήταν άγαμοι, ο Ηλίας και ο Ελισσαίος. Ο Ηλίας είχε την ακτημοσύνη, υπακοή στο Θεό και παρθενία. Είναι τρεις αρετές του μοναχισμού. Παρθενία, υπακοή και ακτημοσύνη. Μαθητής του ήταν ο Ελισσαίος και είχανε δημιουργήσει μία σχολή. Δηλαδή μοναστικά τάγματα το οποία ήταν στην εποχή τους και ζούσαν μοναστικά. Ίσως πρώτη φορά το ακούτε αυτό. Πηγαίνετε στο Δ΄ Βασιλειών να δείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι, κάπου 400 – 500 στον αριθμό, λεγόταν «υιοί των προφητών». Ήσαν μάρτυρες της αναλήψεως του προφήτη Ηλία, ζούσαν στα δάση εκεί κοντά στον Ιορδάνη ποταμό. Έχουμε γνωστό το περιστατικό με το τσεκουράκι που του έφυγε ενός και του έπεσε μέσα στο ποτάμι και λέει «δεν είναι και δικό μου το τσεκουράκι», είχαν ακτημοσύνη. Αυτοί οι άνθρωποι έγραψαν αρκετά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, τα λεγόμενα «Χρονικά». Ώστε λοιπόν οι ρίζες του μοναχισμού είναι στην Παλαιά Διαθήκη.
Καλύτερα, ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του μέσα στον Παράδεισο. Οι πρωτόπλαστοι ζούσαν με παρθενία. Προσέξτε, αν ο Θεός τους ευλόγησε για να κάνουν παιδία, αυτό εν όψει της πτώσεως. Δηλαδή εκ των προτέρων ο Θεός το κάνει. Εν όψει της πτώσεως δημιουργεί τον άνθρωπο άρρεν και θήλυ, γιατί ήξερε ο Θεός από πριν για την πτώση. Μπροστά στο Θεό η γνώση είναι μία. Έκανε τον άνθρωπο με τα δύο φύλα και επειδή θα ερχόταν ο θάνατος, για να μη χαθεί ο άνθρωπος, μπαίνει ο γάμος. Μέσα στον Παράδεισο όμως δεν υπήρχε ο γάμος. Διαβάστε την Αγία Γραφή και θα δείτε ότι μετά την πτώση των πρωτοπλάστων «έγνω Αδάμ την γυναίκα αυτού». «Έγνω» θα πει την αναγνωρίζει ως γυναίκα του. Δηλαδή έρχεται σε σχέση γάμου, έξω από τον Παράδεισο.
Συνεπώς μέσα στον Παράδεισο υπήρχαν οι τρεις αρετές του μοναχισμού. Βεβαίως ακτημοσύνη. Είχαν περιουσία; Θα ήταν αδιανόητο. Βεβαίως παρθενία. Και βεβαίως υπακοή στο Θεό. «Έσπασε» η υπακοή. Βγήκαν από τον Παράδεισο και αρχίζει μετά η πορεία της ανθρωπότητας. Ώστε οι ρίζες του μοναχισμού ήταν σ΄αυτόν τον αρχαίο Παράδεισο.
Ξέρετε τι θα πει μοναχισμός; Μια πρόγευση του τι θα είναι η Βασιλεία του Θεού. Όταν θα αναστηθούμε βεβαίως δεν θα υπάρχει ο γάμος. Είπε ο Χριστός ότι στη Βασιλεία του Θεού ούτε παντρεύονται, ούτε νυμφεύονται. Δεν θα υπάρχει ο γάμος. Θα υπάρχει η υπακοή και φυσικά η ακτημοσύνη. Βλέπετε λοιπόν ότι επανέρχεται η ανθρωπότητα σε αυτά τα τρία στοιχεία που συνιστούν το μοναχισμό; Και είναι η Βασιλεία του Θεού. Τι είναι ο μοναχισμός στον παρόντα κόσμο; Μία πρόγευση τη Βασιλείας του Θεού. Πείτε μου τώρα αν είναι η εκλεκτότερη έκφραση της Εκκλησίας ο μοναχισμός. Βλέπετε πόσο έχει παρανοηθεί ο μοναχισμός και είναι πολέμιοι του μοναχισμού και κληρικοί ακόμη και επίσκοποι και λαϊκοί ακόμη. Μόλις κάποιο μοναστήρι γίνει, αμέσως να το χτυπήσουμε. Τηλεόραση, περιοδικά, εφημερίδες. Αυτό δείχνει πόσο λίγο ορθόδοξοι είμαστε. Για αυτό σας τα λέω αυτά, για να καταλάβουμε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός.
5) Πέμπτο σημείο είναι η ασκητική πνευματικότητα. Μόνο αν ξέραμε την πνευματικότητα των ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών, τότε θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τι θα πει ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα. Η πνευματικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο εγώ θα ζήσω και θα σταθώ απέναντι σε εκείνα που μου προσέφερε ο ουρανός. Ασκητικός θα πει με άσκηση, με δυσκολία. Από πού ξεκινά η ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα; Από τον Σταυρό του Χριστού. Ο Σταυρός όμως του Χριστού είναι Πάθος, είναι θυσία, είναι κάρφωμα. Από εκεί ξεκινάει. Γιατί αλλιώτικα, αν δεν ξεκινάει η πνευματικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού, δηλαδή της θυσίας, του κόπου, της δυσκολίας, της πιέσεως του εαυτού μας… Τι είπε ο Χριστός… «Η Βασιλεία του Θεού βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Θέλεις να βάλεις τη Βασιλεία του Θεού μέσα σου; Θα ασκήσεις βία στον εαυτό σου. Βιάζομαι, βιαστή, αρπάζω. Όλα αυτά γιατί; Γιατί ο εαυτός μου είναι νωθρός, τεμπέλικος και πρέπει να ασκήσω βία για να μπορέσω να αποκτήσω τη Βασιλεία του Θεού. Έτσι αν δεν το κάνω αυτό και έχω μια πνευματικότητα ραστώνης, τεμπελιάς, ανέσεως, αυτό σημαίνει ότι έχω βάλει το στοιχείο του κόσμου στη ζωή μου. Και αυτό σημαίνει ότι ο χριστιανισμός τον οποίο δέχομαι είναι εκκοσμικευμένος. Η μεγάλη πληγή της Εκκλησίας μας, ο μεγάλος διώκτης της Εκκλησίας μας είναι ο κόσμος, η εκκοσμίκευση. Όμως όταν έχω εκκοσμίκευση δεν σώζομαι γιατί η ορθόδοξη πνευματικότητα ξεκινά από τον Σταυρό. Αλλιώτικα δεν έχω σωτηρία. Όταν λέω «έχω τα αγαθά μου, τρώω και πίνω». Εντάξει. Δεν σου λέει ο Θεός να μη φας και να μη πιείς, αλλά η Εκκλησία βάζει τη νηστεία. Σου λέει Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές θα νηστέψεις. Η αποθήκη σου είναι γεμάτη και στη γεμίζει ο Θεός. Θα πεις όμως, σήμερα θα νηστέψουμε και θα το κάνουμε ελεημοσύνη. Η νηστεία είναι υπόμνηση σταυρικού βίου ασκητικής πνευματικότητας.
Ο Απόστολος Παύλος γράφει στους Φιλιππισίους «πολλοί γαρ περιπατούσιν, ους πολλάκις έλεγον υμίν ων δε και κλαίων λέγω τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού». Πολλοί από σας πολιτεύονται, ζουν, για τους οποίους πολλές φορές σας έλεγα, τώρα δε, και πάλι σας ξαναγράφω κλαίγοντας. Τι; Για τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού. Χριστιανοί αυτοί! Εχθρούς του Σταυρού του Χριστού! Πού είναι η εχθρικότητα; Ο Σταυρός είναι το σύμβολο της ασκητικότητας και της θυσίας. Όταν όμως εσύ απορρίπτεις την ασκητικότητα, απορρίπτεις τη θυσία, δεν γίνεσαι εχθρός του Σταυρού; Και λέει «ων το τέλος απώλεια», που το τέλος τους είναι η απώλεια, δηλαδή η κόλαση, «ων ο θεός ην η κοιλία», δηλαδή ο θεός είναι η κοιλιά, δηλαδή η άνεση, δηλαδή η απουσία ασκήσεως, «και η δόξα εν τη αισχύνη αυτών» και η δόξα τους είναι σε πράγματα που είναι να ντρέπεται κανείς. Θέλετε να πάρετε μια εικόνα; Ο σύγχρονος Χριστιανός σου λέει να φάω και να πιώ, να έχω φιλενάδες και να γλεντάω. Να είναι και έγγαμος και να λέει… τι, με μία γυναίκα θα μείνω! Να λέει η γυναίκα… με έναν άντρα θα μείνω! Γι’ αυτό σήμερα η μοιχεία είναι στην ημερήσια διάταξη. Κάπου 80% είναι από μοιχεία τα διαζύγια. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι, δείχνουν τη δόξα τους, την τιμή τους ή τον ανδρισμό τους (οι άνδρες) σε πράγματα που θα έπρεπε να ντρέπονται «των οποίων η δόξα είναι εν τη αισχύνη αυτών», σε πράγματα που είναι άξια ντροπής, «οι τα επίγεια φρονούντες» αυτοί που φρονούν τα επίγεια. Αυτοί οι Χριστιανοί βεβαίως δεν αγωνίζονται και λέγονται εχθροί του Σταυρού του Χριστού, διότι δεν ξεκινάει η πνευματικότητά τους από τον Σταυρό της θυσίας. Μπορεί να κάνουν ελεημοσύνη αλλά αυτό είναι κατοπινό. Μπορεί να έχουν μία αγάπη γενικότερη (αν αυτό μπορεί να λέγεται καθαρή αγάπη). Τίποτα, τίποτα. Θα πρέπει να ξεκινήσει η ασκητικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού.
Ο δε απόστολος Παύλος στα Λύστρα, είχε υποστεί τόσο άγριο λιθοβολισμό που θεωρούσαν ότι είχε σκοτωθεί. Τον έσυραν, τον τράβηξαν από το πόδι σαν σκυλί, έξω από την πόλη. Πήγαν νύκτα οι χριστιανοί να τον πάρουν να τον θάψουν. Και ο Παύλος ζούσε. Σηκώθηκε και ξέρετε τι είπε; Καταπληκτικό! Άλλο να τα λες σε μία αίθουσα, ένα ναό, σε ένα ιερό σπουδαστήριο, σε μία συντροφιά και άλλο να το ζεις αυτό το πράγμα. «Διά πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την Βασιλεία του Θεού». «Δει» θα πει πρέπει. Πρέπει δια πολλών θλίψεων να μπούμε στη Βασιλεία του Θεού , αλλιώς δεν μπαίνουμε.
Έκτο σημείο, Ορθόδοξη Παράδοση είναι η αδιάλειπτος δοξολογία, στις ακολουθίες όπως ακόμα και στην προσωπική μας προσευχή. Στην προσωπική μας προσευχή λέμε «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» και έχω διαρκώς τη μνήμη του Θεού. Η προσευχή εκεί πρέπει να καταλήγει. Στη μνήμη του Θεού. Αλλά και η Εκκλησία έχει αυτή την αδιάλειπτη προσευχή. Υπήρχαν μοναστήρια στο Βυζάντιο που είχαν 24ωρη δοξολογία. Ήταν χωρισμένοι οι μοναχοί σε τρία τμήματα, τρείς ομάδες. Η μία ομάδα δοξολογούσε τον Θεό 8 ώρες, δηλαδή προσευχές 8 ώρες. Έφευγαν αυτοί και ερχόταν η άλλη ομάδα χωρίς διακοπή και μετά η τρίτη ομάδα και μετά πάλι η 1η ομάδα. Για αυτό σε εμάς τους ορθοδόξους οι ακολουθίες είναι μακρές. Αυτό είναι ο λόγος. Οι Ρώσοι που πήραν από το Βυζάντιο, διατήρησαν ακριβέστερα, γιατί εμείς κάναμε περικοπές, και η Θεία Λειτουργία τους κρατάει 2,3,4 ώρες. Ο Όρθρος περισσότερο. Πάντως η αδιάλειπτη δοξολογία που μιμείται η Εκκλησία τις ουράνιες Δυνάμεις, τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ, έχουν ασίγητο δοξολογία, χωρίς να σιγούν, στον Θεό. Όπως λέει εκεί στο όραμά του ο προφήτης Ησαΐας στο 6ο κεφ. «είδα εκεί τα Σεραφείμ να υμνούν το Θεό ασιγήτοις στόμασιν», διαρκώς, διαρκώς, διαρκώς.
Έβδομο σημείο: Ορθόδοξη Παράδοση είναι η δογματική εικονογραφία. Η εικόνα που είναι ιστορημένη, δηλαδή ζωγραφισμένη κατά τρόπο που να εκφράζει δογματικές αλήθειες. Ο αγιογράφος μπορεί να έχει κάποιες ελευθερίες, για αυτό έχουνε μία ποικιλία, αλλά δεν πρέπει να ξεφύγει από εκείνα που έχει ορίσει η Παράδοση και μάλιστα η Ζ΄ Οικουμενικά Σύνοδος. Θα ζωγραφίζει τον Χριστό έτσι και έτσι και όχι αλλιώς. Τι εκφράζει μία εικόνα; Κάθε σημείο της εικόνας είναι και μία δογματική αλήθεια. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ρεαλιστικό κόσμο, δηλαδή όπως τον βλέπει τον φυσικό κόσμο. Οι Παναγίες της Δύσεως δεν είναι παρά πρόσωπα φιλενάδων των ζωγράφων. Είναι γνωστό αυτό. Εμείς δεν πήραμε ποτέ άνθρωπο για μοντέλο να κάνουμε για παράδειγμα την Παναγία. Διότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ζωγραφίζει έναν θεομένο κόσμο. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ξεπεσμένο κόσμο, που είναι καταδικασμένος σε θάνατο. Για αυτό έχει τον ρεαλισμό και εμείς έχουμε τον αντιρεαλισμό. Ρεαλισμός θα πει κάτι που είναι πραγματικό. Εμείς είμαστε έξω από ό,τι βλέπουμε, το νατουραλιστικό, το φυσικό. Δέστε τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Υπάρχει άνθρωπος σε αυτό το στυλ; Δεν υπάρχει. Είναι ο θεομένος άνθρωπος που είναι έξω από αυτόν τον κόσμο.
Όγδοο σημείο: Έχουμε την υμνογραφία μας. Είναι ποίηση που εκφράζει όπως και τα χρώματα στην εικονογραφία, με τα λόγια, δόγματα και πνευματικά βιώματα. Διαβάζεις ένα τροπάριο, διαβάζεις έναν κανόνα της Εκκλησίας μας και σε ανεβάζει. Δηλαδή είναι θέματα, προϊόντα άφθαστου μεγαλείου που με λίγα λόγια εκφράζονται με τρόπο λογοτεχνικό, ποιητικό.
Ένατο σημείο είναι η υμνολογία, η λεγόμενη Βυζαντινή μουσική, η οποία είναι σεμνοπρεπής, ιεροπρεπής. Δεν είναι μουσική θυμελική, δηλαδή θεατρική μουσική. Αν ακούσουμε μία εκκλησιαστική υμνολογία της Δύσεως, π.χ. τα κατά Ιωάννη πάθη του Μπαχ, ο Μεσσίας του Χέντελ. Ωραία μουσική αλλά δεν είναι εκκλησιαστική, είναι κοσμική. Αν ακούσετε την ορθόδοξη υμνολογία, αυτή σε ανεβάζει πραγματικά στον ουρανό. Για αυτό η υμνολογία είναι πάρα πολύ σπουδαία. Μοναδική. Μην ξεχνάτε ότι οι Ρώσοι έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί επειδή τους γοήτευσε η ορθόδοξη βυζαντινή υμνολογία. Όλα αυτό αποτελούν, ξαναλέω, εκφράσεις της Ορθοδόξου Παραδόσεως.
Δέκατο σημείο είναι οι Μάρτυρες και οι Άγιοι που κυκλώνουν το θρόνο του Χριστού. Είναι γνωστό ότι οι Προτεστάντες απορρίπτουν τους Αγίους και χτυπούν, προσβάλουν τους Αγίους ότι δεν πρέπει να τους τιμούμε. Ακόμη και την Παναγία να μη τιμούμε. Οι Άγιοι είναι οι φίλοι του Χριστού και τιμώνται επειδή τους τιμά ο Θεός. Και δοξάζονται επειδή τους δοξάζει ο Θεός. Στο Α΄ Βασιλειών β΄κεφ,30 στίχος λέει «τους δοξάζοντάς μου δοξάσω», εκείνοι που με δοξάζουν, αυτούς θα τους δοξάσω, αυτό λέει ο Θεός. Και επειδή το λέει ο Θεός ότι δοξάζει τους Αγίους Του, τους δοξάζουμε και εμείς με λιτανείες, με τροπάρια, με εορτές, με θυμιάματα τους τιμούμε και τους δοξάζουμε και εμείς. Έχουμε πλουσιότατη υμνογραφία για τους Αγίους. Ξέρετε, δεν είναι μόνο αυτή που υπάρχει. Υπάρχει ανέκδοτος υμνογραφία πολύ μεγάλη. Πρώτα-πρώτα του Ρωμανού του Μελωδού. Κάτι ελάχιστο έχουμε. Ίσως το ένα χιλιοστό από εκείνα τα οποία έγραψε ο λεγόμενος «Πίνδαρος της Εκκλησίας». Όλα αυτό είναι τιμή προς τους Αγίους μας.
Ενδέκατο σημείο είναι τα λείψανα τον Αγίων. Οι Προτεστάντες λένε: «πάρτε από εδώ αυτά τα κόκαλα». Για να μην πω ότι και ορθόδοξοι δεν τιμούν τα λείψανα των Αγίων. Ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας ο Θεσσαλονικεύς λέει ότι όσο ζούσαν οι Άγιοι ήσαν θεομένοι. Ενωμένοι με το Άγιο Πνεύμα. Και το σώμα τους και η ψυχή τους. Όταν πέθαναν, το σώμα εναπετέθη στον τάφο και η ψυχή στον Παράδεισο. Αλλά χωρίστηκε η ψυχή από το σώμα, και εν Χριστώ Ιησού και εν Αγίω Πνεύματι είναι ενωμένα, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι και στη ψυχή που είναι στον Παράδεισο και στο σώμα που είναι στον τάφο. Δεν χωρίστηκαν ούτε από τον Χριστό, ούτε από το Πνεύμα το Άγιον. Και τα λείψανα (λείψανα θα πει απομεινάρια, λείπει το σώμα και έμειναν το οστά) είναι θεομένα γιατί όσο ζούσαν αυτοί οι Άγιοι ήταν θεομένοι, ενωμένοι με το Πνεύμα το Άγιον. Θαυματουργούν τα λείψανα, δίνουν χάρη και μόνο να τα αγγίξεις. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι ακόμα και η λειψανοθήκη που είναι μέσα τα λείψανα έχει χάρη. Όταν ο Χριστός πήγαινε να κάνει καλά τον δούλο του εκατόνταρχου, στο δρόμο εκείνη η αιμορροούσα πήγε και ακούμπησε το κράσπεδο των ιματίων του Ιησού και σκέφτηκε: «εγώ θα γίνω καλά αν ακουμπήσω το κράσπεδο». Και ο Χριστός είπε ότι από μέσα μου βγήκε δύναμη. Αυτή η δύναμη είναι ακόμη και από τα ρούχα. Τον Απόστολο Παύλο στην Έφεσο του έπαιρναν τις ποδιές που είχε στον αργαλειό και τα μαντήλια που σκούπιζε τον ιδρώτα του «εκ του χρωτός αυτού», από το δέρμα. Τα έπαιρναν αυτά και μόνο που τα ακουμπούσαν πάνω σε δαιμονισμένους και σε αρρώστους, γινόταν καλά. Και μόνο η σκιά του Αποστόλου Πέτρου να έπεφτε πάνω σε έναν άρρωστο γινόταν καλά. Αυτό είναι τα Άγια Λείψανα. Όλα έχουν τη ρίζα τους στην Αγία Γραφή.
Δωδέκατο σημείο: Ο μη συγκερασμός Εκκλησίας και κόσμου. Το παν δυνατόν κάνει η Εκκλησία να μην συγκεραστεί, ενωθεί με αυτό που λέγεται «κόσμος», εν εννοία ηθική. Λέγει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι «κόσμος» είναι όνομα περιεκτικό όλων των παθών. Δηλαδή μία λέξη που δείχνει όλα τα πάθη. Αν θέλεις να αναλύσεις τη λέξη «κόσμος», θα μιλήσεις με τα ονόματα των επιμέρους παθών. Μα είναι δυνατόν ποτέ η Εκκλησία να είναι ενωμένη με τον «κόσμο»; Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει: «Εάν κανείς αγαπά τον κόσμο, η αγάπη του Θεού Πατέρα δεν είναι σε αυτόν». Τι σημαίνει αυτό; Όχι να μην αγαπώ τον κόσμο… γιατί η Αγία Γραφή λέει ότι τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον Υιό του Αυτόν τον Μονογενή έδωσε… κτλ. Να μη λέω… πώς ζει ο κόσμος, να ζω και εγώ. Χορεύει ο κόσμος, θα χορεύω και εγώ. Αν το κάνουμε έτσι, ανακατεύουμε την Εκκλησία με τον κόσμο. Αφήνεις τον κόσμο να μπαίνει μέσα στην Εκκλησία. Αντί η Εκκλησία να εκκλησιαστικοποιεί τον κόσμο, αντίθετα ο κόσμος κοσμικοποιεί την Εκκλησία. Αυτό λέγεται εκκοσμίκευση. Μία τέτοια κατάσταση είναι αδύνατον, αδύνατον να σώζει. Για παράδειγμα η Ρώμη, η δυτική «εκκλησία», είναι εις το έπακρον εκκοσμικευμένη. Όταν ο Πάπας έχει τράπεζα και η επωνυμία της τράπεζας είναι «του Αγίου Πνεύματος», μεγάλη βλασφημία. Αυτή συντηρεί πολέμους. Πρόσφατα στην Σερβία. Γράφτηκαν στις κοσμικές εφημερίδες: «Η Ρώμη, ο Πάπας, το Βατικανό συντηρεί τον πόλεμο στη Σερβία και αυτός είναι η αιτία που γίνεται αυτό το μακελειό στη Σερβία. Στέλνει όπλα το Βατικανό». Η Εκκλησία όπλα; Να φυλάξει ο Θεός! Βλέπετε λοιπόν ότι η Δυτική Εκκλησία είναι ολότελα εκκοσμικευμένη! Και σας ερωτώ. Μπορεί να σώζει μια τέτοια Εκκλησία; Αν είναι Εκκλησία! Στην εποχή μας έχουμε χάλια, δεχόμαστε επιδράσεις τόσες που να λέμε… ποια είναι η ορθόδοξη Εκκλησία; Όχι πώς ο καθένας καταντάει στον εαυτό του την ορθοδοξία του. Άλλο θέμα. Αλλά η Ορθόδοξη Εκκλησία σαν θέση είναι αυτά τα οποία λέμε και που μόνο με τον τρόπο αυτό σώζουν.
Και κάτι ακόμη να προσέξουμε, είναι πολύ επίκαιρο. Στις μέρες μας γίνεται μία καπήλευση της Ορθοδοξίας από την πολιτική. Λέμε να ενωθούν οι ορθόδοξοι λαοί για να πολεμήσουν το ισλαμικό τόξο κ.α. Προσέξτε γιατί αυτοί που τα λένε αυτά, ούτε ζουν ορθόδοξα, ούτε πιστεύουν ορθόδοξα. Αντίθετα, με άλλους τρόπους πολεμούν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γεννηθήκαμε ορθόδοξοι και αυτό συνιστά ένα μέγα προνόμιο για εμάς ιδιαίτερα τους Έλληνες. Τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την Ορθόδοξη πίστη. Τίποτα. Θα έρθουν μέρες δύσκολες. Έρχεται σαν μαύρο σύννεφο ο καθολικισμός, δηλαδή η παπική «εκκλησία». Σαν μαύρο σύννεφο θα πέσει πάνω στην ορθοδοξία και στις ορθόδοξες Εκκλησίες της ανατολής, στην Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία. Είναι γνωστό αυτό και από τις εφημερίδες. Ξέρετε τι γίνεται στην Ουκρανία; Μάχη ολόκληρη με τους Ουνίτες ρωμαιοκαθολικούς και με τους Ορθοδόξους. Όπως οι Κροάτες που είναι παπικοί, με τους ορθοδόξους Σέρβους. Ακόμη και μέσα στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο που έσφαξαν οι Κροάτες 800 χιλιάδες με 1 εκατομμύριο ορθοδόξους Σέρβους. Υπάρχουν μίση. Αυτά έχουν γραφτεί. Για αυτό θα πρέπει με κάθε τρόπο να είμαστε όρθιοι, τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την ορθόδοξη πίστη μας.
Ας φυλάξουμε λοιπόν την Ορθοδοξία μας σαν τον πιο πολύτιμο θησαυρό μας. Αλλά και την ορθοπραξία μας. Δεν είναι αρκετό να πιστεύω ορθόδοξα. Πρέπει να ζω και ορθόδοξα. Ορθοδοξία και Ορθοπραξία. Και να μην ξεχνάμε ότι η Ορθοδοξία είναι αυτός ο ίδιος ο Χριστός. Ο οποίος παραγγέλει σε δύο Εκκλησίες της Αποκαλύψεως από τις 7 ιστορικές Εκκλησίες της Μικράς Ασίας, στην πρώτη στην Εκκλησία των Θυατείρων γράφει: «Ό έχετε κρατήσατε άχρις ου αν ήξω» (Αποκ.β΄25). Εκείνο το οποίο έχετε. Τι έχετε; Την ορθόδοξη πίστη σας, κρατήσατέ το έως ότου ξανάρθω. Πότε; Κατά τη Δευτέρα Του Παρουσία.
Στη δε, Εκκλησία της Φιλαδελφείας παραγγέλει ο Χριστός «κράτει ο έχεις» (Αποκ. γ΄11). κράτα αυτό που έχεις. Την ορθοδοξία σου και την ορθοπραξία σου. Είναι η ορθόδοξη πνευματικότης που ξεκινά από τον Σταυρό του Χριστού, «ίνα μηδείς λάβη τον στέφανόν σου» (Αποκ. γ΄11). Ώστε κανείς να μην πάρει το στεφάνι σου, το βραβείο σου να μην το πάρει κάποιος άλλος.
Αυτά είναι η Ορθόδοξη πνευματικότητα. Αυτά όλα είναι η Ορθόδοξη Παράδοση μαζί με την Αγία Γραφή, που είναι η Ορθόδοξη ερμηνεία της Αγίας Γραφής και που όλα αυτά με μία λέξη τα λέμε Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ.
Πηγή: arnion.gr [Ενότητα: Ομιλίες εις προσκυνητάς – ομιλία νούμερο 77 «Η Ορθοδοξία μας», 23/10/93] Από ΑΒΕΡΩΦ
ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ ΣΤΟ: http://aktines.blogspot.com/2018/07/blog-post_65.html#more