ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 4η Ιουλίου 2018
Η «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ», ΩΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΔΥΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
Η αμαρτία, κατά την ορθόδοξη πίστη μας,
είναι το «μεγάλο λάθος» μας, η «ημαρτημένη επιλογή» μας, η οποία είναι
κατά βάσιν, ανταρσία κατά του Θεού, με αποδεδειγμένες ολέθριες συνέπειες για τη ζωή μας. Αυτή διαστρέφει ολόκληρο το
είναι μας, μας αλλοτριώνει και μας απομακρύνει από το Θεό και την αυθεντική μας
φύση, καθ’ ότι μας καθιστά, «ξένους και
παροίκους» των επαγγελιών του Θεού (Εφ.3,19). Η αμαρτία εκδηλώνεται ως ικανοποίηση των
παθών μας. Και βέβαια, όσο μεγαλύτερη και βαθύτερα ριζωμένη είναι, τόσο εμφανή
είναι και τα ολέθρια αποτελέσματά της.
Προφανώς το πιο ευδιάκριτο κακό στη ζωή
μας είναι η διαστροφή της γενετήσιας διαδικασίας, από φυσική λειτουργία, σε
ερωτικό πάθος. Την φυσική ερωτική ορμή, η οποία δόθηκε στον άνθρωπο και σε όλα
τα έμβια όντα, για την διαιώνιση του είδους. Δεν υπάρχει προφανώς χειρότερη
προσβολή του ανθρώπου από την αμαρτία σε άλλον τομέα, εκτός του ερωτικού πάθους.
Εκεί η υποδούλωση του ανθρώπου στην αμαρτία είναι καίρια. Το βεβαιώνει η
ιστορία, το βεβαιώνει η σύγχρονη πραγματικότητα του πανσεξουαλικού οίστρου του
σημερινού ανθρώπου, τον οποίο κάλλιστα θα μπορούσε κάποιος να τον χαρακτηρίσει
ως «σεξουαλικό άνθρωπο» (homo sexualismus).Είναι
δε τέτοια η μανία του, ώστε ο παθολογικός σεξισμός του κατέστη αντικείμενο «φιλοσοφικών στοχασμών». Υπάρχουν στην
εποχή μας φιλόσοφοι της σεξουαλικότητας.
Ένας τέτοιος φιλόσοφος υπήρξε και ο
γνωστός Γάλλος διανοούμενος Μισέλ Φουκώ
(1926-1984), ο οποίος γεννήθηκε σε αυστηρό «καθολικό» κλίμα, ασπάσθηκε την
μαρξιστική ιδεολογία και κατόπιν έζησε ως ανένταχτος της Αριστεράς. Σπούδασε
και δίδαξε ψυχολογία και φιλοσοφία σε διάφορα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Τίτλος
του διδακτορικού του διπλώματος «Η τρέλα
της φιλοσοφίας», το πρώτο σύγγραμμά του, με το οποίο επιχειρεί την
αποδόμηση της «καθεστηκυίας σκέψεως».
Έλαβε ενεργό μέρος στον «Μάη του 68»
και είχε γίνει ο διαπρύσιος κήρυκας της ελευθερίας του ατόμου. Ο ίδιος
διαπίστωσε κατά τη διάρκεια των σπουδών του ότι είναι ομοφυλόφιλος και για
τούτο έγινε ένας από τους κυριότερους υπερασπιστές των διαζωμάτων τους. Η
τραγική ειρωνεία είναι ότι πέθανε από AIDS στα 1984. Κλασσικό
του σύγγραμμα, αυτό που τον έχει κάνει ευρέως γνωστό, είναι το τετράτομο έργο
του: «Η Ιστορία της σεξουαλικότητας».
Για εκείνον «η σεξουαλικότητα αποτελεί
την κεντρική στρατηγική με την οποία ο μέσος ευρωπαίος ή αμερικανός αστός
συνηθίζει να αυτοκαθορίζεται και να οριοθετεί την ταυτότητά του, ενώ είχε
προβλέψει έναν κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι θα αποκτούν όλο και περισσότερες
εμμονές με το σεξ, ώσπου αυτό να γίνει ο πρωταρχικός λόγος ύπαρξης» (http://www.tovima.gr).
Επιγραμματικά αναφέρουμε πως η πρόβλεψή
του αυτή, τέσσερις δεκαετίες μετά, επαληθεύτηκε πλήρως, καθ’ ότι ο σύγχρονος
άνθρωπος, ιδιαίτερα ο δυτικός, αυτοκαθορίζεται σύμφωνα με τις σεξουαλικές του
εμμονές και ο πρωταρχικός τρόπος και λόγος ύπαρξής του είναι η ικανοποίηση των
σεξιστικών του έξεων.
Αφορμή για την παρούσα ανακοίνωσή μας
πήραμε από σχετικά δημοσιεύματα στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, πριν λίγο
καιρό, για την έκδοση του τετάρτου τόμου του εν λόγω έργου του Μ. Φουκώ.
Διαβάζουμε πως «Η πρόσφατη έκδοση στα
γαλλικά του τελευταίου τόμου της «Ιστορίας της σεξουαλικότητας» υπήρξε το
εκδοτικό γεγονός του 2018». Τίτλος του τόμου: «Les Aveux de la Chair», «Οι
ομολογίες της σάρκας». Σύμφωνα με ελληνική βιβλιοκριτική: «Τριάντα τέσσερα
χρόνια μετά τον θάνατο του γάλλου φιλοσόφου τον Ιούνιο του 1984 και παρά την
απαγόρευση μεταθανάτιων εκδόσεων που ο ίδιος είχε απευθύνει σε οικείους και
φίλους, το τελευταίο ανολοκλήρωτο έργο του συμπληρώθηκε στις 8 Φεβρουαρίου με
την κυκλοφορία του μέρους που ο Φουκώ είχε προλάβει να γράψει, όχι όμως και να
επιμεληθεί. Η εμφάνισή του υπήρξε εκδοτικό γεγονός. Όχι απλώς εξαιτίας του
βεληνεκούς του ονόματος του Μισέλ Φουκώ ή της έλξης ενός ακόμη μεταθανάτιου
βιβλίου του (οι περίφημες παραδόσεις του στο Κολέγιο της Γαλλίας εκδόθηκαν σε
13 τόμους από το 1999 ως το 2015), αλλά λόγω της προσθήκης μια τελευταίας
ψηφίδας στο σύνολο της σκέψης του» (www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=949720).
Σύμφωνα
με τις διάφορες βιβλιοκριτικές το έργο του ανατρεπτικού Μ. Φουκώ έχει σημασία,
διότι, κατά παράδοξο τρόπο, είναι ένας από τους ελάχιστους ευρωπαίους
διανοουμένους, ο οποίος δεν «ξερνάει» αντιχριστιανικό μένος. Στην προκείμενη
περίπτωση δεν καταλογίζει απόλυτα στον Χριστιανισμό της «σεξουαλική καταπίεση» και τους περιορισμούς, αλλά στον παγανισμό,
του οποίου «οι αρχές του μετανάστευσαν,
τρόπον τινά, στην χριστιανική σκέψη και στις πρακτικές». «Είναι άκρως ενδιαφέρον ότι εδώ ο φιλόσοφος
των ρήξεων και των τομών (ας θυμηθούμε την εισαγωγή του «μεγάλου εγκλεισμού»
των τρελών ή της «βιοπολιτικής της εξουσίας» ως ριζικά διαφορετικών μοντέλων
από προγενέστερες πρακτικές) τάσσεται υπέρ της συνέχειας». «Το καθεστώς των "αφροδισίων",
οριζόμενο από τα στοιχεία της λειτουργίας του γάμου, της τεκνοποίησης, της
ακύρωσης της ηδονής και της σχέσης συμπάθειας και σεβασμού μεταξύ των συζύγων
διαμορφώθηκε λοιπόν από μη χριστιανούς φιλοσόφους και εισηγητές. [...] Το ίδιος
καθεστώς, χωρίς ουσιαστικές τροποποιήσεις, το βρίσκουμε στο δόγμα των πατέρων
του 2ου μ. Χ. αιώνα. Οι αρχές του μετανάστευσαν, τρόπον τινά, στη χριστιανική
σκέψη και στις πρακτικές». Σε άλλο σημείο αναφέρεται πως «Ο
φιλόσοφος, το ενδιαφέρον του οποίου για τον χριστιανισμό ήταν γνωστό,
καταδεικνύει πως, αντίθετα με την κρατούσα άποψη, οι χριστιανικές επιταγές για
τις σεξουαλικές πρακτικές δεν είναι πιο καταπιεστικές από τις διδαχές των
παγανιστών φιλοσόφων που, αδίκως, θεωρούνταν πιο ανεκτικές. Αυτές οι αρχές
μεταφέρθηκαν κατά κάποιον τρόπο στη χριστιανική σκέψη και πρακτική, από
παγανιστικούς κύκλους, των οποίων η εχθρότητα έπρεπε να εξουδετερωθεί με την
ανάδειξη τρόπων συμπεριφοράς οι οποίοι αναγνωρίζονταν ήδη από τους ίδιους ως
υψηλής αξίας», γράφει ο φιλόσοφος». Και συνεχίζει: «Γάμος, μοιχεία, τεκνοποίηση, αγνότητα,
παρθενία, ομοφυλοφιλία, αυνανισμός… οι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως πριν από
αυτούς οι Έλληνες φιλόσοφοι και οι εθνικοί φιλόσοφοι, όρισαν ένα σύνολο
προτύπων σχετικών με τις σεξουαλικές πρακτικές. Ναι μεν, επισημαίνει ο
φιλόσοφος, αυτοί οι κανόνες με το πλήθος των απαγορεύσεων αποδεικνύονται συχνά
καταπιεστικοί, αλλά έχουν επίσης το πλεονέκτημα ότι μιλούν αφειδώς για τη
σεξουαλικότητα, ότι δεν αντιμετωπίζουν το σεξ ως θέμα ταμπού» (https://www.protothema.gr). Δεν διστάζει
μάλιστα να αναφερθεί στον άγιο Ιωάννη το
Χρυσόστομο. «υποδεικνύει πολλές
σχετικές «Ομιλίες» του Ιωάννη Χρυσοστόμου στις αρχές του 5ου αιώνα,
κείμενα για την επιλογή συζύγου, την ανατροφή των παιδιών, την καθημερινή
διαβίωση, την υποβολή της σεξουαλικής ζωής στις αρχές της οικονομίας. Με τον
Χρυσόστομο, εξηγεί, δεν προκύπτει «μια νέα ηθική του γάμου», εφόσον τα στοιχεία
που προβάλλονται υφίστανται ήδη στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, έχουμε όμως
«μαρτυρία και παράδειγμα μιας ποιμαντικής του συζυγικού βίου που είναι ήδη
ιδιαίτερα αναπτυγμένη την εποχή που γράφει»! Τέλος αναφέρεται και στον Ιερό Αυγουστίνο, του οποίου, όπως είναι
γνωστό, και πολλές από τις απόψεις του για τη γενετήσια λειτουργία αφίστανται
της διδασκαλίας της Εκκλησίας, καθ’ ότι είναι δικές του καταβολές από τον Μανιχαϊσμό
και τον Νεοπλατωνισμό. Ο ιερός Αυγουστίνος «ορίζει
την αυτόνομη κίνηση των σεξουαλικών οργάνων, η οποία επήλθε τη στιγμή της
εξόδου των Πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο». Κατά κάποιο τρόπο, προέβη στην «λιμπιντοποίηση» της γενετήσιας
λειτουργίας («libidinisation»).
Δεν
χρειάζεται, νομίζουμε, ιδιαίτερη ενασχόληση με τέτοιου είδους θέματα, διότι η
δικής μας ελληνορθόδοξη κουλτούρα βρίσκεται στον αντίποδα αυτών των αντιλήψεων.
Για το πρόβλημα του σεξ ασχοληθήκαμε σε προηγούμενη ανακοίνωσή μας, («ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΣΕΞ ΚΑΙ Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ
ΓΑΜΟΥ», 9-10-2017), όπου αναπτύξαμε επαρκώς την ορθόδοξη διδασκαλία περί
του γενετησίου προβλήματος. Εδώ απλά θέλουμε να επισημάνουμε πως, όταν ο
φυσικός ερωτισμός γίνεται πάθος, ο άνθρωπος παύει να λειτουργεί φυσιολογικά. Η
υποδούλωση σε οποιαδήποτε πάθος και εν προκειμένω στο ερωτικό, το οποίο όντως
είναι ισχυρό, καθιστά τον άνθρωπο άβουλο ον, συρόμενο από τα τυφλά ένστικτα. Η
ενστικτώδης ζωή είναι ατομική επιβίωση και όχι αληθινή ζωή, διότι λείπει το
βασικό στοιχείο της προσωπικότητας. Όπου κυριαρχούν τα ένστικτα, δηλαδή τα
πάθη, στη γλώσσα της Εκκλησίας, απουσιάζει η έννοια του προσώπου. Και από όπου
απουσιάζει το πρόσωπο, απουσιάζει η δυνατότητα της ολοκλήρωσης του ανθρώπου.
Αυτό σημαίνει πτώση, έκπτωση από την αυθεντική του φύση. Οι Πατέρες της
Εκκλησίας μας, εντόπισαν ακριβώς αυτή την λεπτομέρεια στην ερωτική ζωή: όταν το
μέσον (για την ένωση ανδρός και γυναικός και την διαιώνιση του ανθρωπίνου
είδους), γίνεται σκοπός, ατομική ικανοποίηση, παύει να λειτουργεί κατά φύσιν. Η
ηδονή παύει να λειτουργεί ως ενωτική δύναμη του ανδρογύνου και καταντά ακόρεστο
ατομικό πάθος.
Είναι επίσης αξιοσημείωτο, το ότι ο Γάλλος
αυτός στοχαστής, χωρίς να είναι θεολόγος (κάθε άλλο μάλιστα), διαγιγνώσκει την
ερωτική έκπτωση στον προχριστιανικό κόσμο. Έχει το θάρρος να ομολογήσει ότι η
κατάσταση (και) στον ερωτικό τομέα, πριν το Χριστιανισμό ήταν τραγική. Όπου η
γυναίκα είχε εκπέσει στην κατηγορία του πράγματος (res) και η ερωτική κατάπτωση είχε ντυθεί
την «ιερότητα» της «Ιερής Πορνείας», έφτασε να θεωρείται
ως λατρεία προς το «θείον». Σε όλες τις παγανιστικές θρησκείες οι «θεοί» ήταν
έρμαια των πλέον ταπεινών παθών (βιασμοί, αιμομιξίες, μοιχείες, διαστροφές,
κτηνοβασίες, κλπ) και διέπρατταν τα έχθιστα εγκλήματα. Όλα αυτά βεβαίως ήταν
προβολές του πτωτικού ανθρώπου, ο οποίος για να δικαιολογήσει τις δικές του
ηθικές παρεκτροπές, τις απέδιδε στους «θεούς», τους οποίους είχε δημιουργήσει ο
ίδιος, το σκοτισμένο από την αμαρτία μυαλό του!
Δεν μπόρεσε όμως να διακρίνει πως ο
Χριστιανισμός δεν υιοθέτησε καμιά παρεκτροπή του αρχαίου πτωτικού κόσμου και «οι αρχές
του», όσον αφορά τις εκτροπές του στον ερωτισμό, δεν «μετανάστευσαν, στην χριστιανική σκέψη και στις πρακτικές», όπως
ισχυρίζεται. Ο Χριστός προσέλαβε την ανθρώπινη φύση, για να σώσει καθολικά τον
άνθρωπο. Να τον ανασύρει από τους βόθρους της ανθρώπινης έκπτωσης και της
αμαρτίας, να τον καθαρίσει και να τον βάλλει ξανά σε τροχιά σωτηρίας και
αγιότητας. Οι όποιες απαγορεύσεις του παγανισμού, δεν ανήκαν σ’ αυτόν, αλλά
ήταν ψήγματα και αναλαμπές αλήθειας, οι οποίες είχαν απομείνει στην
ανθρωπότητα. Ο Χριστός κατέκρινε την πορνεία και τη μοιχεία ως εκφάνσεις
ακραίων φαινομένων έκπτωσης από την αυθεντικότητα. Ο απόστολος Παύλος, οι
Πατέρες της Εκκλησίας, οι Άγιες Σύνοδοι, αποφάνθηκαν για τις ερωτικές
παρεκτροπές και θέσπισαν κανόνες, έχοντας ως στόχο να οριοθετήσουν την
γνησιότητα της ανθρώπινης ζωής από εκείνη της αγελαίας. Τα «οψώνια της αμαρτίας (είναι) θάνατος» (Ρωμ.6,23) αποφάνθηκε ο μέγας
Απόστολος των Εθνών Παύλος. Και τα «οψώνια» αυτά δεν είναι τίποτε άλλο από την
ικανοποίηση των παθών, τη βίωση της ενστίκτου ζωής, αποδεδειγμένα καταστροφικές
καταστάσεις για τον άνθρωπο.
Τα ΜΜΕ έκαμαν λόγο για μεγάλο γεγονός η κυκλοφορία
του τετάρτου τόμου. Προφανώς να έχουν
δίκιο, διότι ο σύγχρονος άνθρωπος, όσο και αν αυτό ακούγεται ως ακραία
διαπίστωση, είναι ο πλέον ανικανοποίητος σεξουαλικά άνθρωπος της ιστορίας. Σε
μια εποχή, όπου ο χυδαίος ερωτισμός και οι πλέον αηδείς μορφές της
σεξουαλικότητας, τίθενται σε απίστευτη προσφορά, ο σημερινός άνθρωπος υποφέρει
από απίστευτη «σεξουαλική πείνα». Κι
αυτό διότι η κυριαρχία της αμαρτίας στον άνθρωπο και η ολοκληρωτική παράδοση
στην ικανοποίηση των παθών, όχι μόνο κορεσμό δεν φέρνει, αλλά παθολογικό
οίστρο. Γι’ αυτό και, όπως προβλέπεται, ο νέος τόμος του τετάρτου τόμου της «Ιστορία της σεξουαλικότητας», του
Φουκώ θα σημειώσει όντως επιτυχία. Φτάνει να αναφέρουμε την είδηση, πως πριν
από καιρό, η Γαλλία ενέταξε στην «πνευματική
της κληρονομιά» τα χειρόγραφα της χείριστης πορνογραφικής φιλολογίας όλων
των εποχών, το εμετικό έργο του διαβόητου Μαρκησίου
Ντε Σαντ «120 ημέρες στα Σόδομα»!
Κλείνοντας την αναφορά μας στο «μεγάλο εκδοτικό γεγονός» του Φουκώ,
θέλουμε να επισημάνουμε το γεγονός, ότι η ανθρωπότητα σήμερα ζει «μέρες Νώε», «μέρες Σοδόμων και Γομόρρων», «μέρες ρωμαϊκής παρακμής». Η ιστορία
μας διδάσκει πως η ηθική κατάπτωση φέρνει νομοτελειακά καταστροφή. Ειδικά ο
εκχυδαϊσμός της γενετησίου λειτουργίας και ο υποβιβασμός της σε ακόρεστο πάθος,
μόνο συμφορές μπορεί να προκαλέσει στην αναίσθητη ηθικά ανθρωπότητα. Το μόνο
αντίδοτο είναι ο ελληνορθόδοξος τρόπος ζωής και πολιτείας. Η ανάδειξη του
ανθρώπου ως προσώπου και ζωντανή εικόνα του Θεού. Η εδραίωση του αλληλοσεβασμού
των ανθρώπων και ο σεβασμός της ιερότητας της θεοδημιούργητης ανθρωπίνης φύσεως. Το ασκητικό ιδεώδες της
Εκκλησίας μας, με την ευρύτατη έννοιά του, η ταπείνωση και η μετάνοια, μπορούν
να ξανακάμουν το πτωτικό άτομο, πρόσωπο, το οποίο θα αντανακλά «ως εν εσόπτρω» τον τρόπο υπάρξεως και
τη δόξα του Θεού. Να αναστήσει «το σώμα
του θανάτου» (Αποκ.20,14), το νεκρωμένο από τα πάθη, κάνοντάς το «σώμα Χριστού», σωσμένο και τεθεωμένο.
Να αναγεννηθεί ο άνθρωπος και να καταστεί «εις
άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικία του πληρώματος του Χριστού»
(Εφ.3,18.4,11-16). Η ανθρώπινη διανόηση αρκείται, όπως ο φιλόσοφος Φουκώ, απλά
να μας περιγράφει την οδύνη της αμαρτίας, η οποία είναι «οσμή θανάτου». Η αυτοκαταστροφή του Φουκώ (πεθαίνοντας από AIDS, εξαιτίας της ικανοποίησης
του πάθους του), είναι η πλέον τρανή απόδειξη ότι η αμαρτία, το πάθος,
καταστρέφει τον άνθρωπο. Αντίθετα, ο Χριστός, ως «Θεού δύναμις και Θεού σοφία» (Α΄Κορ.1,24), καταργεί το «σώμα της αμαρτίας» (Ρωμ.6,6) και
αποκαθιστά τον άνθρωπο στην αρχική του εικόνα, την «εικόνα της αρρήτου δόξης» Του!
Εκ
του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών