Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου
Θεολόγου- Συγγραφέως
Εν Πειραιεί τη 3η Ιουνίου 2019
Παρήλθαν σχεδόν έξι μήνες από το
τραγικό γεγονός της χορήγησης της Αυτοκεφαλίας
στη «νέα
Εκκλησία» της Ουκρανίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δηλαδή στο
τεχνητό εκκλησιαστικό μόρφωμα, που προήλθε από τη συνένωση των σχισματικών
ομάδων των καθηρημένων και αφορισμένων πρώην «κληρικών» της κανονικής Ορθοδόξου
Εκκλησίας, Φιλαρέτου Ντενισένκο και Μακαρίου Μάλετιτς. Σε προηγούμενη ανακοίνωσή μας με τίτλο: «Αυτοκέφαλο
Ουκρανίας: Θεραπεία πνευματικού προβλήματος, ή περαιτέρω άνοιγμα πληγής;»
(14-2-2019), αναφερθήκαμε στη χορήγηση του εν λόγω Αυτοκεφάλου, το οποίο
δυστυχώς, όπως απέδειξαν τα πράγματα, έγινε αφορμή δημιουργίας νέου μεγάλου
σχίσματος, παγκοσμίων διαστάσεων, με ανυπολόγιστες για την διορθόδοξη ενότητα
συνέπειες. Στο δημοσίευμά μας είχαμε επισημάνει μια σωρεία αντικανονικών
ενεργειών από μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου και είχαμε εκφράσει τις επιφυλάξεις
μας στο κατά πόσον η χορήγηση της Αυτοκεφαλίας θα φέρει την ειρήνη και την
ενότητα στην σπαρασσόμενη πολιτικά και εκκλησιαστικά Ουκρανία.
Βέβαια τόσον ο Οικουμενικός Πατριάρχης
κ. Βαρθολομαίος, όσον και οι περί αυτόν εκκλησιαστικοί παράγοντες, με ανακοινώσεις
και συνεντεύξεις στα ΜΜΕ διατυμπάνιζαν σε όλους τους τόνους, ότι η χορήγηση της
Αυτοκεφαλίας θα επέφερε την ειρήνευση και την ενότητα στο εκκλησιαστικό πλήρωμα.
Ωστόσο οι εξελίξεις των εκκλησιαστικών γεγονότων απέδειξαν το ακριβώς αντίθετο.
Ούτε ειρήνευση υπήρξε ούτε ενότητα! Η κανονική Εκκλησία υπό τον Μητροπολίτη Ουκρανίας κ. Ονούφριο, που
εκπροσωπεί περίπου το 90% των πιστών, η οποία, μόνη αυτή, αναγνωρίζεται από
όλες τις Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, εξακολουθεί να παραμένει στην εκκλησιαστική
δικαιοδοσία του Πατριαρχείου της Ρωσίας. Επί πλέον δεν επιθυμεί να της
χορηγηθεί Αυτοκεφαλία, ενώ δεν έχει καμιά εκκλησιαστική κοινωνία με το νέο
σχισματικό εκκλησιαστικό μόρφωμα. Για ποια ενότητα μπορεί να ομιλεί και να
καυχάται το Οικουμενικό Πατριαρχείο;
Αλλά μήπως μπορεί να καυχηθεί για
αποκατάσταση της ειρήνης; Η ειρήνευση στην πολύπαθη αυτή χώρα, όχι μόνο δεν
επήλθε, μετά την χορήγηση του «Τόμου της Αυτοκεφαλίας», αλλά το
ακριβώς αντίθετο. Οι αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις οξύνθηκαν, ενώ αναζωπυρώθηκε
και γιγάντωσε η παλαιά έχθρα των σχισματικών κατά της κανονικής Εκκλησίας. Ο κ.
Λάμπρος Σκόντζος, θεολόγος και συγγραφέας, σε σχετική εισήγησή του γύρω
από το θέμα αυτό σε πρόσφατη ημερίδα στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (18-5-2019),
με θέμα: «Η Ορθοδοξία απέναντι στη σύγχρονη άρνηση», επεσήμανε τα εξής: «Αντί να ειρηνεύσει ο ουκρανικός λαός, όπως διατυμπάνιζε το Οικουμενικό
Πατριαρχείο και οι προωθητές της αυτοκεφαλίας, διχάστηκε έτι περισσότερο. Από
μέρους της «νέας εκκλησίας» και από κρατικούς και παρακρατικούς παράγοντες,
αναφέρονται πρωτοφανείς βανδαλισμοί, ξυλοδαρμοί ιερέων και πιστών της κανονικής
Εκκλησίας, παραβιάσεις και υφαρπαγές ναών. Πρόσφατο δημοσίευμα έδειξε βάναυση
κατάληψη ιερού ναού της κανονικής Εκκλησίας και πέταγμα στο δρόμο ιερών σκευών
και μαζί το Άγιο Αρτοφόριο! Η ουκρανική
κυβέρνηση, τουλάχιστον η απελθούσα, κρατά ανοιχτά εχθρική στάση κατά της
κανονικής Εκκλησίας, αλλάζοντάς το νομικό καθεστώς και μαζί και αυτό το όνομά
της. Και το ακόμα χειρότερο: με την κατάσταση αυτή έχει τρωθεί σοβαρά το κύρος
του Οικουμενικού Θρόνου να είναι ο συντονιστής των προβλημάτων της καθόλου
Ορθοδοξίας και παράγων ειρηνικής διευθέτησης των προβλημάτων. Τα θλιβερά
αποτελέσματα της χορήγησης αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία ακυρώνουν στην πράξη την
αποτελεσματικότητα των πρακτικών του Οικουμενικού Πατριαρχείου να δίνει λύσεις».
Ωστόσο το κακό δεν σταμάτησε μέχρις εδώ. Η τραγική και
ολέθρια Αυτοκεφαλία γέννησε έναν ακόμη πικρό καρπό. Τις τελευταίες εβδομάδες ξέσπασε
μια σοβαρή διαμάχη στους κόλπους της «νέας Εκκλησίας», μεταξύ των δύο σχισματικών
φατριών, η οποία οδηγεί προς νέο σχίσμα. Ο καθηρημένος και αφορισμένος πρώην
Μητροπολίτης Κιέβου Φιλάρετος Ντενισένκο, ο
επί κεφαλής του ενός εκ των δύο
σχισματικών ομάδων, αμφισβήτησε ανοικτά,
τόσο τις ενέργειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όσο και την «κανονικότητα»
της «νέας Εκκλησίας», και ανακοίνωσε την ανασύσταση του «Πατριαρχείου
Κιέβου». Έκαμε λόγο για «αθέτηση συμφωνηθέντων» και ως εκ
τούτου για έμμεση ακύρωση του «Τόμου Αυτοκεφαλίας» της «νέας Εκκλησίας» υπό τον
«προκαθήμενο»
και πνευματικό του τέκνο, «μητροπολίτη» Επιφάνιο!
Αποκαλυπτικό είναι το δημοσίευμα στο ιστολόγιο «Βήμα
Ορθοδοξίας»: «‘Δε σέβεται τα συμφωνηθέντα ο
Επιφάνιος’. Αυτό δήλωσε μεταξύ άλλων σε συνέντευξη Τύπου ο ‘επίτιμος’ Πατριάρχης Κιέβου, κ. Φιλάρετος. Η συνέντευξη δόθηκε ώστε να αναφερθεί στο ζήτημα που κρατά ψηλά στη
ατζέντα, περί ανασυστάσεως του Πατριαρχείου Κιέβου. ‘Όλα αυτά έχουν στόχο να
διαιρέσουν την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία’ τόνισε και πρόσθεσε ‘δεν είναι
ανάγκη να ανασυσταθεί το Πατριαρχείο Κιέβου, διότι υφίστατο, υφίσταται και θα
υφίσταται’. Διευκρίνισε μάλιστα, ότι ο ως επίτιμος ‘Πατριάρχης’, παραμένει εν
ενεργεία Ιεράρχης στην Επαρχία του Κιέβου και διατελεί μόνιμο μέλος της Ιεράς
Συνόδου. ‘Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Κιέβου παραμένει
καταχωρημένη από τις κρατικές αρχές και αυτό σημαίνει ότι νομικά το Πατριαρχείο
Κιέβου εξακολουθεί να υφίσταται’. Αναφερόμενος στις δηλώσεις που έχει κάνει στο
παρελθόν ότι οι προσπάθειες πρέπει πλέον να στραφούν στο να ονομαστεί
Πατριαρχείο η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, κι όχι Μητρόπολη ως είναι σήμερα, τόνισε ότι η αναγκαιότητα αυτή
προκύπτει από το γεγονός ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μεγάλη. ‘Είναι
δεύτερη στην Ορθοδοξία μετά τη Ρωσική Εκκλησία’ υπογράμμισε. ‘Δεχόμαστε το
καθεστώς της Μητροπόλεως και εκφράζουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες στον
Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την απονομή του Τόμου και για το θάρρος
με το οποίο υπερασπίζεται την κανονική τάξη εντός της Εκκλησίας. Eν τούτοις,
στο μέλλον θέλουμε να έχουμε αναγνώριση ως Πατριαρχείο’ διευκρίνισε.
Καταλήγοντας την συνέντευξή του δεν έκρυψε την δυσαρέσκειά του για την στάση
του Μητροπολίτη Κιέβου, κ. Επιφανίου: ‘Ο νεοεκλεγείς Προκαθήμενος της
Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας Μητροπολίτης
Επιφάνιος δεν σέβεται τα συμφωνηθέντα, τα
οποία επιτεύχθηκαν στη Σύνοδο της 15ης Δεκεμβρίου 2018 στον Καθεδρικό της Αγίας
Σοφίας’. ‘Στους πέντε μήνες της θητείας του ως Προκαθήμενος, ουδεμία φορά
συλλειτούργησε με τον Πατριάρχη’ υπογράμμισε τονίζοντας ότι ούτε συνεργάζεται
μαζί του πλέον ούτε του τηλεφωνεί, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων. Αναφερόμενος
τέλος, στο Πατριαρχείο της Μόσχας υποστηρίζει, ότι στη Ρωσία υπάρχει
ικανοποίηση για την κατάσταση που επικρατεί. ‘Εκείνα τα οποία απέτυχε η ίδια με
διάφορες προσπάθειες, τώρα επιτυγχάνονται με ενέργειες του σημερινού
Προκαθημένου της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας’ αναφέρει»! Δεν
είναι βεβαίως καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι, όταν συγκροτήθηκε η «νέα
Εκκλησία», και ο κ. Φιλάρετος δεν κατόρθωσε να εκλεγεί νέος «προκαθήμενος»,
απαίτησε να του δοθεί ο περίεργος και πρωτόγνωρος για τα εκκλησιαστικά χρονικά
τίτλος του «Επιτίμου Πατριάρχου Κιέβου»! Το γεγονός αυτό είναι ένα σοβαρό
τεκμήριο, ότι όχι μόνο δεν μεταμελήθηκε για το σχίσμα που προκάλεσε, αλλά
παραμένει αμετανόητος και απόλυτα προσηλωμένος στις προσωπικές του φιλοδοξίες. Χωρίς
αμφιβολία ο νέος αυτός πικρός καρπός του τραγικού Αυτοκεφάλου αποτελεί φυσική
συνέπεια των όσων προηγήθηκαν μέχρι τώρα. Η καταπάτηση της ιεροκανονικής τάξεως
και της παραδόσεως της Εκκλησίας μας φέρνει πάντοτε ολέθρια αποτελέσματα. Μια
αναμφισβήτητη διαπίστωση στη δισχιλιόχρονη πορεία της Εκκλησίας μας.
Κλείνοντας, παρακαλώ θερμώς με πόνο
ψυχής τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο να δρομολογήσει άμεση λύση του
ουκρανικού προβλήματος με την σύγκληση Πανορθοδόξου Συνόδου, η οποία θα αποφανθεί
για τη χορήγηση, ή μη, της Αυτοκεφαλίας. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, άλλη λύση
δεν υπάρχει εκτός από την επιστροφή και εφαρμογή της ιεροκανονικής τάξεως της
Εκκλησίας μας.