Η εισήγηση του κ.Χαράλαμπου Μηνάογλου στην Ημερίδα για το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο [ΒΙΝΤΕΟ-ΚΕΙΜΕΝΟ 2019]
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ» (Θεσσαλονίκη, 22.6.2019)
Εισήγηση με θέμα:
«Το Φανάρι ως πιόνι της αμερικανικής πολιτικής – Οι γεωπολιτικές συνέπειες του ουκρανικού σχίσματος»
Η απόφαση του Πατριαρχείου να δώσει στους σχισματικούς μέχρι χθες και πολέμιους των Ρώσων, μητροπολίτες στην Ουκρανία τον τίτλο της αυτοκέφαλης ουκρανικής εκκλησίας, παρεμβαίνοντας στα πράγματα του Πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο έχει και θα συνεχίσει να έχει την ευθύνη της διαποίμανσης των ορθοδόξων στην Ουκρανία, έχει προκαλέσει ήδη το μεγαλύτερο σχίσμα στην ορθόδοξη εκκλησία. Για τα σχετικά από πλευράς εκκλησιολογικής και κανονικού δικαίου μπορεί όποιος θέλει να διαβάσει τη σχετική εμπεριστατωμένη μελέτη του π. Θεοδώρου Ζήση[1], καθώς και τις υπόλοιπες ανακοινώσεις του παρόντος τόμου.
Το κακό, όπως προαναφέραμε, ξεκινάει από πολύ παλαιότερα και ρίζα του είναι η απιστία και ο οικουμενισμός που επικρατεί πρωτίστως στο Φανάρι. Η πρώτη διάρρηξη των σχέσεων των ορθοδόξων εκκλησιών συνέβη στην ψευδοσύνοδο του Κολυμπαρίου, όπου τα πατριαρχεία Αντιοχείας, Μόσχας, Γεωργίας και Βουλγαρίας δεν έλαβαν μέρος. Ήδη, όμως, έχουμε φτάσει σε ένα πλήρες σχίσμα, καθώς τα Πατριαρχεία Μόσχας και Σερβίας έχουν πάψει να μνημονεύουν την Κωνσταντινούπολη, ενώ, όπως αρχίζει ξεκάθαρα να διαφαίνεται, η απόδοση τόμου αυτοκεφαλίας στους σχισματικούς της Ουκρανίας, θα αποτελέσει το ζήτημα πάνω στο οποίο οι Ρώσοι θα αρνηθούν πλέον ολοσχερώς και για πάντα την πρωτοκαθεδρία του Κωνσταντινουπόλεως[2].
Ήδη έχουν παρέλθει αρκετοί μήνες από την βεβιασμένη, όπως την χαρακτήρισε πρόσφατα ο μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, παραχώρηση αυτοκεφαλίας[3]. Το ζήτημα, λοιπόν, σε επίπεδο γεωπολιτικής είναι ποιος οδήγησε το Πατριαρχείο σε αυτήν την καταστροφική απόφαση, καθώς από εκκλησιαστικής πλευράς ούτε ανάγκη υπήρχε, ούτε και έδαφος για να γίνει έστω ανεκτή μία τέτοια ενέργεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το σχίσμα της Ουκρανίας είναι η μοναδική απόφαση του Πατριαρχείου στα νεώτερα χρόνια που έχει γνωρίσει τέτοια καθολική αποδοκιμασία από όλες τις ορθόδοξες εκκλησίες. Οι πρόσφατες δηλώσεις του ῾῾μητροπολίτη῾᾽ Μακαρίου, ηγέτη της μίας από τις δύο σχισματικές ομάδες, που ενώθηκαν σε αυτό που η Κωνσταντινούπολη χαρακτηρίζει ουκρανική αυτοκέφαλη εκκλησία, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας ότι οι ΗΠΑ υπήρξαν ο γεωπολιτικός βύθιος δράκων. Ο Μακάριος δήλωσε ότι είχε συναντήσεις με τους πρέσβεις ΗΠΑ και Γερμανίας και ότι το αυτοκέφαλο εδόθη, όταν οι πρέσβεις είδαν ότι οι σχισματικοί ήταν έτοιμοι να το δεχθούν[4].
Ας δούμε, όμως, και ποιος έχει ωφεληθεί από αυτήν στους μήνες που μεσολάβησαν. Θεωρητικά, το αυτοκέφαλο εδόθη για το καλό των σχισματικών στην Ουκρανία. Στην πράξη, όμως, αυτοί επλήγησαν περισσότερο ίσως από όλους, καθώς ήδη έχουν διαιρεθεί μεταξύ τους, αφού ο Φιλάρετος αποσχίστηκε από τους υπόλοιπους[5]. Η δε κανονική εκκλησία της Ουκρανίας με κεφαλή τον μητροπολίτη Ονούφριο υφίσταται όλους αυτούς τους μήνες τα πάνδεινα από τους σχισματικούς, που σε συνεργασία με τους νεοναζί του Δεξιού Τομέα και του συντάγματος Αζόφ[6] και με την ανοχή συχνά των αρχών, παίρνουν ναούς, εκβιάζουν και κακοποιούν πιστούς προκειμένου να τους εξαναγκάσουν να ακολουθήσουν την σχισματική παρασυναγωγή. Ο πρόεδρος Ποροσένκο έχασε συνεπείᾳ και του σχίσματος ήδη την προεδρία, ενώ και το ουκρανικό κράτος εν γένει έχει βλαφθεί, καθώς έχει ανέβει η θρησκευτική ένταση εντός του. Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως έχει χάσει την κοινωνία του με δύο ορθόδοξα πατριαρχεία, της Ρωσίας και της Σερβίας, ενώ είναι απομονωμένο και από τις υπόλοιπες ορθόδοξες εκκλησίες. Ποιος λοιπόν κέρδισε από το ουκρανικό σχίσμα; Μα φυσικά όποιος μισεί την αλήθεια και την αληθινή πίστη, την ορθοδοξία: εν προκειμένω και για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, οι ΗΠΑ, οι οποίες επιχαίρουν τόσο για την διαίρεση των ορθοδόξων εν γένει, όσο και για την διαίρεση των ορθοδόξων στην Ουκρανία ελπίζοντας ότι η κατίσχυση εκεί της σχισματικής εκκλησίας πάνω στην κανονική, θα συντελέσει στην καλλιέργεια του αντιρωσικού μένους που καλλιεργούν και εκεί τα μίσθαρνα όργανα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και οι διάφορες ΜΚΟ. Όπως και να το σκεφτεί κανείς, δεν βρίσκει άλλον λόγο πίσω από την ενέργεια αυτή της παροχής αυτοκεφαλίας στους σχισματικούς πέρα από την εξυπηρέτηση των κακώς νοουμένων αμερικανικών συμφερόντων. Το ΝΑΤΟ, η μεγάλη ηγεμονία στην οποία έχει υποταχθεί και η Ελλάδα, θέλει να διαιρέσει τον ορθόδοξο κόσμο όσο γίνεται περισσότερο, για να αποδυναμώσει την μόνη δύναμη που μπορεί να αμφισβητήσει την κυριαρχία του, την Ρωσία. Για αυτό ενίσχυσε την ναζιστική κυβέρνηση του Ποροσένκο στην Ουκρανία, την ίδια στιγμή που κατηγορεί τον Όρμπαν π.χ. για ρατσιστή. Το κόμμα με το οποίο συγκυβέρνησε ο Ποροσένκο στην Ουκρανία είναι ένα αμιγώς ναζιστικό κόμμα, το οποίο ανοικτά λατρεύει τον Χίτλερ και του οποίου η ηγετική ομάδα έχει παππούδες που υπηρέτησαν ως αξιωματικοί και απλοί οπλίτες στον χιτλερικό στρατό κατά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο και στις προεδρικές εκλογές του 2019 υποστήριξε κοινό υποψήφιο με τον προαναφερθέντα Δεξιό Τομέα[7]. Όπως, όμως, το έχουμε επισημάνει και αλλού, οι νεοταξίτες που καταδυναστεύουν Ευρώπη και Αμερική υποστηρίζουν όποιον πολεμά τους Ρώσους[8].
Τίθεται, λοιπόν, εύλογα το ερώτημα, τι να κάνει και το πατριαρχείο; Αν δεν το στηρίξουν οι Αμερικανοί πώς θα επιβιώσει; Αυτή, βεβαια, η σκέψη μπορεί να έχει μια λογική, δεν είναι όμως ορθόδοξη. Το πατριαρχείο μένει στην Πόλη, επειδή ο Θεός το θέλει και θα παραμείνει όσο ο Θεός το θέλει. Άρα, οι πατριαρχικοί πρέπει να τα έχουν καλά πρώτα με τον Κύριο και να μην παρεκκλίνουν σε θέματα πίστεως, καθώς τότε μόνο την οργή του επισείουν. Αλλά, δυστυχώς, για τους μη ορθοδόξους, αιρετικούς, οικουμενιστές και τελείως απίστους η υποστήριξη της Αμερικής μοιάζει απαραίτητη. Μην ξεχνούμε άλλωστε ότι το Πατριαρχείο έχει αναγκαστικά εμπλακεί με την πολιτική και ασκεί πολιτική, αν όχι από τα χρόνια της Αλώσεως, οπωσδήποτε από τα τέλη του 19ου αιώνα[9], την εποχή που και το οθωμανικό κράτος εκκοσμικεύθηκε[10]. Ιδίως δε, μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την αναγέννηση της ορθόδοξης Ρωσίας, ο ρόλος του Πατριαρχείου κατέστη κομβικός για τα αμερικανικά συμφέροντα. Οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται σθεναρά να μην ενώσει η Ρωσία όλους τους ορθοδόξους γύρω της και σε αυτό θεωρούν απαραίτητη την παραμονή του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, ώστε να διατηρεί τον οικουμενικό χαρακτήρα του και κυρίως την πρωτοκαθεδρία μέσα στους ορθοδόξους, καθώς φοβούνται πως αν το Πατριαρχείο εκδιωχθεί από την Πόλη, θα ενισχυθούν οι κυριαρχικές βλέψεις των Ρώσων στο εκκλησιαστικό πεδίο.
Η διπλωματική στάση απέναντι στις ΗΠΑ και η ικανοποίηση κάποιων απαιτήσεών της ήταν μία λογική αντιμετώπιση μέχρι τώρα. Η συγκεκριμένη όμως πράξη που διαιρεί την ορθοδοξία δεν δικαιολογείται έναντι οποιασδήποτε αμερικανικής υποστήριξης. Και δεν μιλώ εδώ θεολογικά: αν είναι δυνατόν το Πατριαρχείο να στρέφεται κατά των άλλων ορθοδόξων Εκκλησιών για να τα έχει καλά με τους προτεστάντες και ιουδαίους της Αμερικής. Μιλώ καθαρά συμφεροντολογικά και πολιτικά: με την παραχώρηση του τόμου αυτοκεφαλίας στους σχισματικούς, το πατριαρχείο υπονόμευσε μόνο του τον εαυτό του! Σε ποια εκκλησία θα είναι πρώτος ο κ. Βαρθολομαίος; Μόνο στην εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως! Με αυτήν την πράξη του δίνει δικαίωμα πλέον στην Μόσχα να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία του, η οποία, βέβαια, σε επίπεδο εκκλησιαστικής πολιτικής, ούτως ή άλλως είναι ήδη τυπική. Οι Ρώσοι, πρέπει να τους το αναγνωρίσουμε αυτό, παρότι ο Θεός θέλησε να τους κάνει πολύ ισχυρότερους από εμάς, δεν έθεσαν μέχρι τώρα ανοικτά ζήτημα πρωτοκαθεδρίας στην ορθοδοξία. Τώρα, έχουν κάθε δίκαιο να το θέσουν. Και, ας δούμε επιτέλους την πραγματικότητα, την οποία τα νατοϊκά παπαγαλάκια μας επισημαίνουν καθημερινά, όταν πρόκειται για άλλες δυνάμεις, αλλά μας αποσιωπούν όταν πρόκειται για την Ρωσία: εμείς έχουμε περισσότερο ανάγκη τους Ρώσους, όχι αυτοί εμάς!
Τα νατοϊκά παπαγαλάκια μας λένε ότι πρέπει να υποχωρούμε απέναντι στην Τουρκία, απέναντι στην Αλβανία ακόμη και απέναντι στα Σκόπια! Αλλά όχι, ποτέ, προς Θεού, απέναντι στην Ρωσία! Απέναντι στην Ρωσία πρέπει να είμαστε ατρόμητοι, διάδοχοι του βυζαντινού μεγαλείου και μόνο απέναντι σε αυτήν να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας! Για τα νατοικά φερέφωνα που διαμορφώνουν το κυρίαρχο λόγο των ΜΜΕ, δεν έχει καμία σημασία αν η Ρωσία είναι ισχυρότερη κατά πολύ από τις χώρες στις οποίες μας λένε ότι πρέπει να κάνουμε πίσω. Σημασία έχει για αυτούς, η διάλυση του ορθόδοξου κόσμου και, στα μυαλά τους, και της ορθοδοξίας. Βεβαίως, αυτοί που χάνουν από την κατάσταση αυτή είμαστε εμείς ως Έλληνες και βέβαια το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο, του οποίου το κύρος καταρρακώνεται και η αίγλη πέφτει σε σημείο ανεπανόρθωτο και μη αναστρέψιμο. Αν η αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της σχισματικής εκκλησίας στην Ουκρανία συνεχιστεί μετά και τις τελευταίες εξελίξεις με την απόσχιση από αυτήν και του «πατριάρχη» Φιλάρετου, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο τέλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Και θα διερωτηθεί κανείς, πώς μπορεί να γίνει αυτό; Αυτό εκκλησιαστικά μπορεί πολύ απλά να γίνει, εάν όλες οι υπόλοιπες εκκλησίες συνοδικώς αποφασίσουν να διακόψουν την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη, οπότε θα έχουμε απλώς άλλο ένα αιρετικό πατριαρχείο, όπως αυτό της Παλαιάς Ρώμης. Και τότε θα καταλάβουν τις ανοησίες που λένε οι κόλακες του Πατριάρχη που μιλούν για πρώτον άνευ ίσου και ονειρεύονται οι ταλαίπωροι μοναρχίες και παπικού τύπου πρωτεία[11]. Αλλά εξίσου η μονοδιάστατη πολιτική του Πατριαρχείου και η μονομερής προσκόλληση στην αμερικανική πολιτική κρύβει και έναν κίνδυνο καταστροφής του Πατριαρχείου με διεθνοπολιτική διάσταση. Είναι σαφές ότι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από ποτέ και παρά την συνετή πολιτική του Τράμπ, οι ΗΠΑ θέλουν να ανατρέψουν τον Ερντογάν. Δεν τα κατάφεραν με το πραξικόπημα, τώρα ίσως τα καταφέρουν με την στήριξη στον Ιμάμογλου. Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν διεκδικεί πολλά και κυρίως μία ανεξάρτητη Τουρκία, περιφερειακή δύναμη, και ως έναν βαθμό το έχει πετύχει αυτό. Το πατριαρχείο, λοιπόν, τον εξερεθίζει όταν τόσο ανοικτά εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα. Και είτε ο Ερντογάν έρθει σε απόλυτη ρήξη με την Αμερική, είτε έρθει σε απόλυτη συμφωνία μαζί της, το Πατριαρχείο μπορεί να κινδυνεύσει. Εδώ θα μπορούσε κανείς να εγείρει το ερώτημα, μα πώς θα τα βρει με την Αμερική, αφού είπαμε ότι οι Αμερικανοί θέλουν την αντικατάστασή του. Υπάρχει κάτι το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει την γνώμη του Τράμπ και αυτό έχει να κάνει με την λεγόμενη συμφωνία του Αιώνα[12]. Την επίλυση, κατ᾽αυτόν και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, του Μεσανατολικού, με την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ[13]. Σε αυτό αντιτίθεται ο Ερντογάν, καθώς η Ιερουσαλήμ είναι ιερή πόλη και για τους μουσουλμάνους, και από την ίδρυση του Ισραήλ το 1948 έχει συμφωνηθεί ότι θα έχει το καθεστώς διεθνούς πόλης. Εάν, όμως, ο Ερντογάν καμφθεί και προσυπογράψει μία τέτοια εξέλιξη, τότε θα πάρει ανυπολόγιστα ανταλλάγματα από τον Τράμπ, ο οποίος δίνει γη και ύδωρ για να κλείσει αυτήν την συμφωνία[14]. Και όπως πάντα έκαναν οι δυτικοί σύμμαχοι, Άγγλοι παλαιότερα και Αμερικανοί στην συνέχεια, εμάς θα δώσουν για αντάλλαγμα στους Τούρκους: τα πετρέλαια της δικής μας ΑΟΖ (Ελλάδας και Κύπρου) αλλά και την διακριτική ευκαίρια να κάνει η Τουρκία ό,τι θέλει με το Πατριαρχείο. Και τότε πού θα στραφεί το Πατριαρχείο για υποστήριξη; Στην Ρωσία;
Η ορθοδοξία, βέβαια, ό,τι και να γίνει, δεν χάνεται, γιατί κεφαλή της είναι ο Χριστός. Εάν εμείς πιστέψουμε, όπως παλαιότερα και οι Ιουδαίοι, ότι ο Κύριος μας ανήκει και η εκκλησία του είναι ιδιοκτησία ημών των Ελλήνων, αντί να κοιτάμε να είμαστε όπως μας θέλει ο Θεός και έτσι να είμαστε εμείς μαζί Του, τότε θα χαθούμε και η ορθοδοξία θα συνεχιστεί με τους Ρώσους και όσους άλλους παραμείνουν ορθόδοξοι, όσο και αν εμείς συνομιλώντας με τον εαυτό μας, ονειρευόμαστε επιστροφή της Ρωσικής Εκκλησίας στην δική μας αντικανονικότητα. Να γυρίσουν οι περισσότεροι και ισχυρότεροι ορθόδοξοι να δεχθούν τα νατοικά μας εκκλησιολογικά και θεολογικά ατοπήματα; Και πού να γυρίσουν; Σε αυτούς που λόγω των αγίων προγόνων μας, που τους φώτισαν, μας αναγνώριζαν μέχρι τώρα την πρωτοκαθεδρία, ενώ εμείς προσπαθούμε να διαλύσουμε την Ρωσική Εκκλησία αν και είμαστε πλέον ελάχιστοι αριθμητικά και να μην το συζητάμε τι είμαστε πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά;
Το μόνο που μπορεί κανείς να εύχεται, είναι να μην ολοκληρωθεί το κακό με αναγνώριση των σχισματικών και από την Εκκλησία της Ελλάδος. Ήδη ο πρωθυπουργός Τσίπρας σε συνεργασία με τον Κοτζιά απέλασε ρώσους διπλωμάτες δυσχεραίνοντας τις σχέσεις με την Ρωσία, αλλά τουλάχιστον εκκλησιαστικά ο Αρχιεπίσκοπος δεν έχει ακολουθήσει ακόμη τον κ. Τσίπρα σε κάποια αντιρωσική ενέργεια. Γιατί τότε όχι μόνο θα στρέψουμε πλέον την Ρωσία ανοικτά και απόλυτα κατά της Ελλάδος, αλλά κυρίως γιατί θα έχουμε περάσει και εμείς σε κατάσταση σχίσματος! Και αυτό δεν πρέπει να συμβεί, αλλά να ευχόμαστε να μας φωτίσει ο Θεός να μετανοήσουμε και να αγκαλιάσουμε με ειλικρίνεια τους ορθόδοξους αδελφούς μας και όχι να γονατίζουμε και να προσκυνούμε τους εξ εσπερίας δυνάστες μας.
Ο πατριάρχης Βαρθολομαίος ελπίζω ότι αρχίζει να καταλαβαίνει το τεράστιο σφάλμα του και θα επιζητήσει τρόπο να το διορθώσει. Ελπίζω ότι η θέση που εκφράζει στην επιστολή που έστειλε στον πρόεδρο του Μαυροβουνίου ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει ως αυτοκέφαλη εκκλησία τους εκεί σχισματικούς είναι ειλικρινής και δεν θα μεταβληθεί σύντομα[15]. Και θα μπορέσει με βάση αυτήν να αναθεωρήσει την αναγνώριση των σχισματικών στην Ουκρανία επί τη βάσει κιόλας της απόσχισης του Φιλαρέτου. Ο πατριάρχης έχει πλέον μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να ανακαλέσει τον Τόμο, ακόμη και χωρίς να μετανοήσει πραγματικά, προφασιζόμενος ότι το κάνει λόγω της απόσχισης που δείχνει πνευματική ανωριμότητα στην Ουκρανία. Αν ο πατριάρχης δεν εκμεταλλευθεί την ευκαιρία αυτή θα μείνει μόνος, εκπρόσωπος των αντίχριστων συμφερόντων του ΝΑΤΟ, το οποίο, βέβαια, θα τον αδειάσει και αυτό, εφόσον πλέον δεν θα εκπροσωπεί τίποτε και άρα θα του είναι άχρηστος.
