Γράφει ο Νεκτάριος Δαπέργολας, Διδάκτωρ Ιστορίας
....«ἡ τέλεια δικτατορία θά ἔχει τήν ἐμφάνιση δημοκρατίας, ἀλλά βασικά θά εἶναι μία φυλακή χωρίς τείχη, μέσα στήν ὁποῖα οἱ κρατούμενοι δέν θά ὀνειρεύονται κἄν τήν ἀπόδραση, θά εἶναι οὐσιαστικά ἕνα σύστημα σκλαβιᾶς, ὅπου οἱ σκλάβοι, μέσῳ τῆς κατανάλωσης καί τῆς διασκέδασης, θά ἀγαποῦν τή δουλεία τους».(Huxley)
Διαβάζοντας πρό ἡμερῶν, γιά μία ἀκόμη φορά στή ζωή μου, τόν «Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο» τοῦ Aldous Huxley (ἡ πρώτη ἦταν πρίν ἀπό σχεδόν σαράντα χρόνια καί φυσικά ἡ διαφορά καταφανής, καθώς τότε ἀκόμη ἐπρόκειτο γιά ἕνα ἔργο μακρινῆς ἐπιστημονικῆς φαντασίας, ἐνῶ τώρα γιά προάγγελο μίας ὄχι καί τόσο μακρινῆς πραγματικότητας), ἔτυχε ἄφνω νά μετάσχω σέ ἕνα ἀπολύτως σουρεαλιστικό σκηνικό τραγικῆς εἰρωνείας.
Ἐνῶ βρισκόμουν σέ κάποια παραλία καί διένυα ἕνα ἀπό τά τελευταῖα κεφάλαια τοῦ βιβλίου, βρέθηκα ξαφνικά σχεδόν περικυκλωμένος ἀπό τίς ἐκδράμουσες καί κατά πλεῖστον μασκοφορεμένες γιαγιάδες κάποιου λεωφορείου (ὁ συνδυασμός μαγιό καί μάσκας ΚΝ-95 πραγματικά ἀνελέητος γιά τά μάτια ὅσων «ψεκασμένων», ὅπως ὁ ὑποφαινόμενος, τόν συναντοῦν αἰφνιδιαστικά μπροστά τους). Ἀλλά καί ὅσες δέν μασκοφοροῦσαν, μετεῖχαν ἐνεργά στό ἀποτρόπαιο σκηνικό διά τοῦ λόγου, καθώς ὅλες οἱ συζητήσεις πού ἔφταναν κατά καιρούς στά αὐτιά μου ἦταν τῆς ἀπόλυτης ἀνοητολογίας καί συνάμα τῆς πλήρους ἀμεριμνησίας. Καί δέν θύμιζε τό σκηνικό οὔτε κἄν διάλειμμα ἀνάμεσα σέ ὅσα δυστοπικά ζήσαμε ἕως τόν Μάϊο καί σέ ὅσα θά ἐπανέλθουν σέ λίγες ἡμέρες ἤ ἑβδομάδες – μέ τό ἤδη γνωστό ἤ μέ κάποιο ἄλλο πρόσχημα. Λές καί κάθε μνήμη εἶχε σβηστεῖ, τά πάντα γύρῳ τελοῦσαν σέ πλήρη μακαριότητα καί ὁ νοῦς τῶν ἰθαγενῶν Eloi (ἐδῶ θυμήθηκα βεβαίως τή «Μηχανή τοῦ Χρόνου» τοῦ Herbert-George Wells) νά ἔχει μεταλλαχθεῖ σέ τρομακτική tabula rasa βλακώδους ἀθωότητας, παντελῶς ἀνίκανος νά διανοηθεῖ τήν ὕπαρξη τῶν ἀνθρωποφάγων Morlock πού ἐλλοχεύουν στά ὑπόγεια.
Τό παραπάνω σκηνικό ἀνάποδου κόσμου φυσικά δέν εἶναι τό μόνο, καθότι καθημερινά ζοῦμε τέτοιες καταστάσεις παράκρουσης, ἁπλῶς μοῦ προκάλεσε ἰδιαίτερη αἴσθηση μέ τήν ἐνάργειά του καί καθώς μοῦ ἀποκαλύφθηκε μάλιστα, ἐνῶ μελετοῦσα τό κατεξοχήν βιβλίο τοῦ ἀνάποδου κόσμου. Θυμήθηκα γιά μία ἀκόμη φορά τήν περίφημη ἐκείνη φράση τοῦ Huxley, ὅτι
«ἡ τέλεια δικτατορία θά ἔχει τήν ἐμφάνιση δημοκρατίας, ἀλλά βασικά θά εἶναι μία φυλακή χωρίς τείχη, μέσα στήν ὁποῖα οἱ κρατούμενοι δέν θά ὀνειρεύονται κἄν τήν ἀπόδραση, θά εἶναι οὐσιαστικά ἕνα σύστημα σκλαβιᾶς, ὅπου οἱ σκλάβοι, μέσῳ τῆς κατανάλωσης καί τῆς διασκέδασης, θά ἀγαποῦν τή δουλεία τους».
Ὁ ἴδιος ἔγραφε ἐπίσης, προλογίζοντας ἐν ἔτει 1946 τήν ἐπανέκδοση τοῦ «Brave New World»:
«Δέν ὑπάρχει λόγος νά μοιάζει ὁ νέος ὁλοκληρωτισμός μέ τόν παλιό. Ἡ διοίκηση μέ ρόπαλα καί ἐκτελεστικά ἀποσπάσματα, μέ τεχνητό λιμό, μαζικές φυλακίσεις καί μαζικές ἐξορίες, εἶναι ἀνεπαρκής. Μία πραγματικά ἱκανή ὁλοκληρωτική πολιτεία θά ἦταν μία πολιτεία ὅπου τό παντοδύναμο ἐκτελεστικό ὄργανο τῶν πολιτικῶν τυράννων καί τοῦ στρατοῦ τους ἀπό κάθε λογῆς διευθυντές θά ἐξουσίαζε ἕναν πληθυσμό σκλάβων πού δέν θά καταπιέζονταν, ἐπειδή ἀγαποῦν τή δουλεία τους. Τό νά τούς κάνουν νά τήν ἀγαποῦν εἶναι ὁ σκοπός τῶν ὑπουργείων προπαγάνδας, τῶν ἐκδοτῶν τῶν ἐφημερίδων καί τῶν δασκάλων στίς ὁλοκληρωτικές πολιτεῖες».
Καί πάντα κατά τόν Huxley:
«ἡ ἀγάπη τῆς δουλείας δέν μπορεῖ νά ἐγκαθιδρυθεῖ παρά μόνο ὡς ἀποτέλεσμα μιᾶς βαθιᾶς ἐπανάστασης στά ἀνθρώπινα σώματα καί μυαλά. Γιά νά ἐπιτευχθεῖ αὐτή, ἀπαιτοῦνται πολλά πράγματα καί πρῶτα-πρῶτα μία πολύ βελτιωμένη τεχνική ὑποβολῆς, μέ τόν διανοητικό ἔλεγχο τῶν παιδιῶν, καί ἀργότερα μέ τή βοήθεια ναρκωτικῶν οὐσιῶν. Ἔπειτα μία ἀναπτυγμένη στήν ἐντέλεια ἐπιστήμη τῶν ἀνθρώπινων διαφορῶν, πού θά κάνει ἱκανούς τούς κυβερνητικούς διευθυντές νά τοποθετοῦν τους πάντες στήν κανονική τούς θέση μέσα στήν οἰκονομική καί κοινωνική ἱεραρχία. Καί τέλος ἕνα ἀλάνθαστο σύστημα δημιουργίας ζωῆς, σχεδιασμένο νά μονιμοποιεί τό ἀνθρώπινο προϊόν...».
Εἶναι ξεκάθαρο ὅτι αὐτή τή στιγμή σέ μεγάλο βαθμό ζοῦμε ἤδη αὐτή τήν κατάσταση (μέ τίς λογικές καί ἀναμενόμενες βεβαίως ἀποκλίσεις). Καί οἱ τεχνικές ὑποβολῆς, μέσῳ ἀφ’ ἑνός τῆς νεοταξικῆς ἐκπαίδευσης καί ἀφ’ ἑτέρου τῆς καθεστωτικῆς προπαγάνδας, πού παρέχεται ἀφειδῶς ἀπό τά ἐγκάθετα ΜΜΕ, ὑπάρχουν ἐδῶ καί δεκαετίες καί τελειοποιοῦνται συνεχῶς, ἀλλά καί τό σύστημα τῶν κυβερνητικῶν διευθυντῶν (εἴτε μιλᾶμε γιά τίς δῆθεν κυβερνῶσες ἀνά χώρα μαριονέτες τοῦ παγκόσμιου διευθυντηρίου, εἴτε γιά ἄλλα στελέχη πού ἐπιτηροῦν νομικά, ἐκπαιδευτικά, ἐκκλησιαστικά καί λοιπά πόστα νευραλγικῆς σημασίας) εἶναι ἐπίσης ἐδῶ. Καί ναί μέν ἀπέχουμε ἀρκετά ἀκόμη ἀπό τά τεχνητά γονιμοποιημένα ὠάρια καί τίς «μποκανοφσκικοποιημένες» μποτίλιες ἐπώασης ὡς γενικευμένο καί μοναδικό σύστημα ἀναπαραγωγῆς τοῦ ἀνθρωπίνου εἴδους, πού βλέπουμε στόν μελλοντικό «θαυμαστό» κόσμο τοῦ Huxley, ὅμως ἐν ἔτει 2022 δέν βρίσκεται ἤδη σέ πλήρη ἐξέλιξη καί σέ καθεστωτικά ὑποβολιμαία ἀποθέωση τό παραλήρημα γιά τίς δυνατότητες τῆς ἐπιστήμης; Ἤ μήπως δέν ζοῦμε καθημερινά τήν προπαγάνδα γιά τόν νέο ἐπερχόμενο κόσμο τῆς Μεγάλης Ἐπανεκκίνησης καί τοῦ γενετικά τροποποιημένου, ψηφιοποιημένου καί ἀνθρωπολογικά «ἐξελιγμένου» Μετανθρωπισμοῦ;
Γράφοντας τό 1949 ὁ Aldous Huxley τήν περίφημη ἐπιστολή του πρός τόν George Orwell (τόν ὁποῖο εἶχε κάποτε μαθητή στό κολλέγιο) καί συγκρίνοντας τό βιβλίο του μέ τό «1984» πού εἶχε σχετικά πρόσφατα ἐκδοθεῖ, τοῦ τόνιζε:
«Ἡ φιλοσοφία τῆς κυβερνώσας μειονότητας στό “1984” εἶναι ἕνας σαδισμός...τό ὅτι μπορεῖ ὅμως ἡ τακτική τῆς «μπότας στό πρόσωπο» νά συνεχιστεῖ ἐπ' ἄπειρον, μοιάζει ἀμφίβολο. Ἡ δική μου πεποίθηση εἶναι ὅτι ἡ κυρίαρχη ὀλιγαρχία θά βρεῖ λιγότερο δύσκολους καί σπάταλους τρόπους διακυβέρνησης καί ἱκανοποίησης τῆς λαγνείας της γιά ἐξουσία, καί αὐτοί οἱ τρόποι θά μοιάζουν μέ ἐκείνους πού περιέγραψα στόν «Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο». Αὐτό θά γίνεται μέ τή βοήθεια τῆς ψυχανάλυσης καί τῆς ὕπνωσης», συνεχίζει ὁ Huxley, τονίζοντας ὅτι «ἡ ὕπνωση, μέσῳ τῆς χρήσης βαρβιτουρικῶν, πού προκαλοῦν κατάσταση ὕπνωσης καί εὐμετάβολης διάθεσης ἀκόμη καί στά πιό ἀνθεκτικά ἄτομα, μπορεῖ νά ἐπιμηκυνθεῖ εὔκολα ἐπ' ἀόριστον. Ἐντός τῆς ἑπόμενης γενιᾶς πιστεύω ὅτι οἱ ἡγέτες τοῦ κόσμου θά ἀνακαλύψουν ὅτι ἡ προετοιμασία τῶν νηπίων καί ἡ ναρκο-ὕπνωση εἶναι πιό ἀποτελεσματικά ὡς κυβερνητικά ἐργαλεῖα ἀπό ὅ,τι ἡ ἀστυνόμευση καί οἱ φυλακές καί ὅτι ὁ πόθος γιά ἐξουσία μπορεῖ καλύτερα νά ἱκανοποιηθεῖ ἐπιβάλλοντας στούς ἀνθρώπους νά ἀγαποῦν τή δουλεία τους, ἀπό ὅ,τι μαστιγώνοντάς καί κλωτσώντας τους πρός ὑπακοή. Μέ ἄλλα λόγια, αἰσθάνομαι ὅτι ὁ ἐφιάλτης τοῦ «1984» προορίζεται στό νά διαμορφωθεῖ στόν ἐφιάλτη ἑνός κόσμου πού ἔχει περισσότερη ὁμοιότητα μέ αὐτόν πού φανταζόμουν στόν Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο».
Ἀντιμετωπίζοντας τό σήμερα, εἶναι προφανές ὅτι οἱ προβλέψεις τοῦ Huxley μποροῦν ὄντως νά θεωροῦνται ἤδη δικαιωμένες. Ὁ ὀργουελικός ἐφιάλτης εἶναι φυσικά ἐπίσης ἐδῶ, ἀλλά δείχνει πράγματι νά λειτουργεῖ κυρίως προλογικά, ὡς προστάδιο τῆς κατάστασης πού οἱ σκλάβοι θά παραμένουν ἑκουσίως σκλάβοι, ὄχι ἐπειδή θά φοβοῦνται μήπως συλληφθοῦν καί τιμωρηθοῦν, ἀλλά ἐπειδή θά ἀγαποῦν τή σκλαβιά τους. Ἐννοεῖται φυσικά ὅτι ὁ φόβος δέν θά ἐκλείψει ποτέ, ἄλλωστε καί στόν κόσμο τοῦ Huxley ὑπάρχει φόβος (συνειδητός ἤ ὑποσυνείδητος): ὄχι μόνο τῶν ἀρχουσῶν ἐλίτ μήπως ὑπονομευθεῖ ἡ παγκόσμια τάξη (ἐξ οὗ καί κάποιοι «ἀποκλίνοντες» ἐξουδετερώνονται, λαμβάνοντας δυσμενῆ μετάθεση σέ δυσπρόσιτες περιοχές), ἀλλά καί τῶν ὁμοιογενοποιημένων μαζῶν, μήπως διαταραχθεῖ ἡ καθημερινή τους «ἁρμονία», χώρια οἱ μικρότερης ἔκτασης ἀνησυχίες πού «ἀντιμετωπίζονται» μέ τήν ἄμεση χορήγηση ἄφθονων ναρκωτικῶν οὐσιῶν. Δέν εἶναι ὅμως κατά κανένα τρόπο ἐκεῖνος ὁ φόβος πού ἀπαιτεῖ ἀστυνομεύσεις, σκληρές ποινές καί σιδερένια πειθαρχία. Ἐνῶ λοιπόν στή δυστοπική κοινωνία τοῦ Orwell τό καθεστώς χρησιμοποιεῖ τήν καταστολή καί τόν τρόμο γιά νά διατηρήσει τήν τάξη, στήν κοινωνία τοῦ Huxley αὐτά τά μέσα εἶναι περιττά, καθώς οἱ ἄνθρωποι ἔχουν αὐτοϋποδουλωθεί καί ἀπολαμβάνουν τήν φαινομενική εὐημερία τους, ἀπασχολημένοι μέ παντελῶς ἄχρηστα καί ἀνούσια πράγματα καί ἔχοντας ὡς μοναδικό σκοπό τους τήν ἐξεύρεση τῆς ἡδονῆς.
Πρίν ἀπό ἕνα μόλις χρόνο, ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν καί τά δύο βιβλία, χωρίς καί πάλι νά διαφωνῶ μέ ὅσα ἔγραφε ὁ Huxley πρός τόν παλαιό μαθητή του, θεωροῦσα ὡστόσο πώς ὁ κόσμος του ἀπέχει ἀκόμη πολύ. Ἐδῶ ὅμως πλέον ὑπάρχουν κάποια ἀδήριτα δεδομένα. Βλέπουμε π.χ. εἰδικά τόν τελευταῖο καιρό τήν κορωνοφοβική παράκρουση νά συνεχίζεται, παρά τήν ἄρση τῶν περισσότερων ἀπαγορεύσεων. Ἀντικρίζουμε καθημερινά μασκοφορεμένους νά κολυμποῦν στή θάλασσα ἤ νά περπατοῦν στό δάσος. Εἶναι ξεκάθαρο ἐπίσης ὅτι ἕνα μέρος τοῦ πληθυσμοῦ, ἀκόμη καί ἄν τούς ἀπαγορευόταν ἡ χρήση μάσκας, θά ἦταν ἕτοιμο ἀκόμη καί νά «παρανομήσει» (ἀρνούμενο νά ὑπακούσει). Ἀκόμη πιό συνταρακτικά ξεκάθαρη εἶναι ἡ πλήρης ἐτοιμότητα μεγάλου μέρους τῆς κοινωνίας νά ἐπιστρέψει ἀδιαμαρτύρητα στόν ἴδιο ἑκούσιο ἐγκλεισμό καί αὐτοευνουχισμό, ἀρνούμενο πεισματικά νά ἀντιληφθεῖ τά χιλιάδες ἐκκωφαντικῶς ἀποκεκαλυμμένα ψέματα τοῦ καθεστῶτος ἤ νά βγάλει τό παραμικρό συμπέρασμα ἀπό τό μαζικό γενοκτονικό ἐν ἐξελίξει μακελειό τῶν ξαφνικῶν θανάτων. Καί τραγικά ὀφθαλμοφανής εἶναι ἀκόμη καί ἡ ἀπίστευτη προθυμία μέ τήν ὁποία σπεύδουν οἱ μᾶζες αὐτεξουσίως πρός τήν σκλαβιά τῆς ψηφιακῆς διακυβέρνησης, πέρα βεβαίως ἀπό τήν ἤδη ἐδῶ καί χρόνια ἐντυπωσιακή ἐξοικείωση καί ταύτιση μέ ὅλη τή νεοεποχίτικη ἀτζέντα.
Λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν ὅλα τά παραπάνω, δέν εἶναι δύσκολο νά συνειδητοποιήσει κανείς ὅτι τά πράγματα ἔχουν ἐπιταχυνθεῖ καί ὅτι ὁ κόσμος τοῦ Orwell δείχνει νά εἶναι πολύ μικρότερο χρονικά προστάδιο, ἐν ὄψει ἐκείνου τοῦ Huxley. Φυσικά πάντοτε τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν: καί ἡ μπότα στό πρόσωπο θά παραμείνει (κάθε φορά πού θά ἀπαιτεῖται ἡ χρήση της) καί ἡ ψυχολογική πίεση τοῦ παρακολουθοῦντος Μεγάλου Ἀδελφοῦ δέν πρόκειται νά ἀρθεῖ καί ὁ φόβος ἐπίσης θά παραμείνει ὡς βασικό μέσο ἐλέγχου, μέ συνεχῶς ἀνανεούμενα βεβαίως ἀντικείμενα τεχνητῶν ἀπειλῶν, ὁρατῶν τε καί ἀοράτων (εἴτε μιλᾶμε δηλαδή γιά ψευτοπανδημικές, εἴτε γιά κλιματικές, ἐνεργειακές, ἐπισιτιστικές καί λοιπές πομφόλυγες).
Εἶναι ξεκάθαρο ὅμως ὅτι ἤδη ἔχουμε νά κάνουμε μέ ἕνα μεγάλο καί συνεχῶς αὐξανόμενο ἀριθμό σκλάβων, πού δέν ἔχουν ὄντως κανένα ἀπολύτως ὄνειρο νά ἀποδράσουν ἀπό τή φυλακή. Δέν τό ἔχουν, γιατί πολύ ἀπλά ἤδη ἀγαποῦν τή δουλεία τους. Ἤ, ἔστω, ἔχουν τόσο πολύ ἐξοικειωθεῖ πλέον μαζί της, ὥστε νά μήν τήν αἰσθάνονται ὡς τέτοια...
