Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης λέει: «'Εχθρούς γάρ του Θεού ο Χρυσόστομος, ου μόνον τούς αιρετικούς, αλλά και τούς τοις τοιούτοις κοινωνούντας μεγάλη και πολλή τη φωνή απεφήνατο».
«Οι μέν τέλεον περί την πίστιν εναυάγησαν, οι δέ, ει και τοις λογισμοις ου κατεποντίσθησαν, όμως τη κοινωνία της αιρέσεως συνόλλυνται».---------------------------------
Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός λέει: «Άπαντες οι της Εκκλησίας διδάσκαλοι, πασαι αι Σύνοδοι και πασαι αι θειαι Γραφαί φεύγειν τούς ετερόφρονας παραινουσι και της αυτών κοινωνίας διΐστασθαι».
«Φεύγετε και υμείς, αδελφοί, την προς τους ακοινωνήτους κοινωνία και το μνημόσυνο των αμνημονεύτων. Ιδού εγώ Μάρκος ο αμαρτωλός λέγω υμιν, ότι, ο μνημονεύων του Πάπα ως ορθοδόξου αρχιερέως, ένοχός εστι πάντα τα των Λατίνων εκπληρωσαι μέχρι και αυτής της κουράς των γενείων και ο λατινοφρονων μετά των Λατίνων κριθήσεται και ως παραβάτης της πίστεως λογισθήσεται
---------------------------------
Ο Μέγας Φώτιος λέει: "Αιρετικος εστιν ο ποιμην; λυκος εστιν˙ φυγειν εξ αυτου και αποπηδαν δεησει, μηδ'απατηθηναι προσελθειν καν ημερον περισαινειν δοκει˙φυγε την κοινωνια αυτου και την προς αυτον κοινωνιαν ως ιον οφεως
----------------------------------
Μέγας Βασίλειος λέει: «Οίτινες τήν υγια ορθόδοξον πίστιν προσποιούμενοι ομολογειν, κοινωνουσι δέ τοις ετερόφροσι, τούς τοιούτους, ει μετά παραγγελίαν μή αποστωσιν, μή μόνον ακοινωνήτους έχειν, αλλά μηδέ αδελφούς ονομάζειν».
---------------------------------
Ο Μέγας Αθανάσιος αναφερόμενος σε όποιον εκπίπτει από την Ορθόδοξη
αλήθεια δεν είναι δυνατό να καλείται καν χριστιανός. «…ούτ’ αν είη, ούτ’ αν λέγοιτο χριστιανός» ( P.G. 26, 596A.)
---------------------------------
Κατά τη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως του 1724:
«Εκείνοι οπού αποσκιρτήσουσιν από την ευσέβειαν και αφήσουσι μεν τα
πάτρια και ορθά της πίστεως ημών δόγματα και τας κοινάς παραδόσεις της Εκκλησίας, περιπέσωσι δε και εξολισθήσωσιν εις νεωτερισμούς και αλλοκότους υπολήψεις και έθη ετερόδοξα και παραχαράξωσι και νοθεύσωσι την της ευσεβείας αλήθειαν, οι τοιούτοι ούτε πλέον είναι, ούτε ονομάζονται τη αληθεία Χριστιανοί, αλλ’ ως ετερόδοξοι και νεωτεριστάς εκκόπτοντας και χωρίζοντας της εκκλησιαστικής και χριστιανικής ολομελείας και της ιεράς μάνδρας εκβάλλοντας ως πρόβατα ψωριώντα και μέλη σεσηπότα.
« ων το φρόνημα αποστρεφόμεθα, τούτους από της κοινωνίας προσήκει
φεύγειν» ( βλ. Μ. Αθανασίου, Τοις τον μονήρη βίον ασκούσι P.G. 26, 1188ΒC)
Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
«Ο Θεός εκλεξάμενος, εξήγειρεν Αποστόλους, και Προφήτας, και Διδασκάλους, προς τον καταρτισμόν των αγίων. Ο δε διάβολος, ψευδαποστόλους και ψευδοπροφήτας, και ψευδοδιδασκάλους κατά της ευσεβείας εκλεξάμενος εξήγειρεν, ώστε τον παλαιόν πολεμηθήναι νόμον και τον ευαγγελικόν. Ψευδαποστόλους δε, και ψευδοπροφήτας και ψευδοδιδασκάλους μόνους νοώ τους αιρετικούς. ων οι λόγοι και οι λογισμοί διεστραμμένοι εισίν. Ώσπερ ουν ο τους αληθείς Αποστόλους και Προφήτας, και Διδασκάλους δεχόμενος, Θεόν δέχεται. ούτως και ο τους ψευδαποστόλους, και ψευδοπροφήτας, και ψευδοδιδασκάλους δεχόμενος, τον διάβολον δέχεται» (βλ. Μαξίμου Ομολογητού, Περί των πραχθέντων εν τη πρώτη αυτού εξορία, ήτοι εν Βιζύη, παρ.Ι΄, P.G. 90, 144D – 145A.)
Ο άγιος Υπάτιος
Ο άγιος Υπάτιος (+17.6.446) Ηγούμενος της Μονής των Ρουφιανών στην Χαλκηδόνα, διέγραψε αμέσως το όνομα του Νεστορίου από τα δίπτυχα της Εκκλησίας, για να μη μνημονεύεται. ΄Όταν ο επίσκοπος Ευλάλιος τον παρετήρησε για την πράξιν του αυτήν, ο ζηλωτής Όσιος απάντησε, ότι δεν θεωρεί πλέον τον Νεστόριο ως επίσκοπο:
Εγώ από τότε που έμαθα, ότι μιλά άσχημα για τον Κύριό μου, παύω την επικοινωνία μαζί του και ούτε αναφέρω το όνομά του, δεν είναι πια επίσκοπος.
Και όταν πάλιν ο επίσκοπος Ευλάλιος τον απείλησε, ο άγιος Υπάτιος του αποκρίθηκε με σταθερότητα και διάθεση μαρτυρίου:
΄Ο,τι θέλεις κάνε, διότι εγώ αποφάσισα τα πάντα να πάθω. Και μ’ αυτή την απόφαση το έκαμα αυτό» ( βλ. Καλλινίκου, Βίος Αγίου Υπατίου, σ. 93-94. Σειρά Άνθη της ερήμου τ. 6. μτφρ. Άννας Αρβανίτη, Αθήναι 1973. βλ. επίσης Αντωνίου Παπαδοπούλου, Ο μοναχισμός έναντι της αιρέσεως εις την αρχαίαν Εκκλησίαν, σελ. 92-93, Θεσ/κη 1980, Θεοδωρήτου μοναχού, Αγιορείτου, Μοναχισμός και αίρεσις, σ. 39-42 Αθήναι 1977)
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος
Το 379 ο άγιος Γρηγόριος με απόφαση της συνόδου της Αντιόχειας πήγε στη Κωνσταντινούπολη να στηρίξει τους Ορθοδόξους που κινδύνευσαν από την αίρεση του αρειανισμού. Πατριάρχης τότε ήταν ο Δημόφιλος, ο οποίος ήταν οπαδός του αρειανισμού. Δεν είχε όμως ο ίδιος καταδικασθεί μέχρι τότε από καμιά σύνοδο, όπως τώρα ο Αθηναγόρας, ο Δημήτριος κ’ ο Βαρθολομαίος.
Ο άγιος Γρηγόριος στη Κωνσταντινούπολη δεν είχε καμιά σχέση και «κοινωνία» με τον Πατριάρχη Δημόφιλο. Δεν «μνημόνευε» το όνομά του όταν λειτουργούσε στο ταπεινό και περιφρονημένο εκκλησάκι της αγίας Αναστασίας, γιατί όλους τους άλλους ναούς της Πόλης τους κατείχαν οι αρειανοί. Τότε μάλιστα είπε ο άγιος Γρηγόριος την ιστορική φράση: « Αυτοί έχουν τους οίκους, εμείς τον ΄Ενοικον»!
Μετά από δύο χρόνια, το (381) συνήλθε η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία όχι μόνο δεν τιμώρησε ως σχισματικό τον άγιο Γρηγόριο, αλλά τον εξέλεξε και Πρόεδρο της.
Ο άγιος Κύριλλος
Το 428 Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο Νεστόριος, ο οποίος δεν έπαυσε την «κοινωνία» με τον Ευτυχή, όταν κήρυξε από τον άμβωνα της αγίας Σοφίας ότι η Παναγία πρέπει να ονομάζεται «Χριστοτόκος» και όχι Θεοτόκος»!
Την αντικανονική αυτή στάση του Νεστορίου οι πιστοί θεώρησαν ως συμφωνία του με τις κακοδοξίες του Ευτυχή, όπως και πράγματι ήταν. Οι πιστοί αμέσως έφυγαν απ’ το ναό και δεν εκκλησιάζονταν σε καμιά εκκλησία, επειδή μνημονεύονταν ο Νεστόριος. Ακόμα δεν είχε συνέλθει καμιά Σύνοδος να καταδικάσει τον Ευτυχή και το Νεστόριο, με τους οπαδούς τους, που κοινωνούσαν μαζί τους.
Ο άγιος Κύριλλος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας, με επιστολές του, προς τον κλήρο και το λαό της Πόλης, τους παρότρυνε προς τούτο. Ύστερα από τρία χρόνια, το έτος 431 μ.Χ. συνήλθε η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία δικαίωσε τον άγιο Κύριλλο, όσους είχαν πάψει το «μνημόσυνο» του Νεστόριου και καταδίκασε το Νεστόριο!
Ο άγιος Μάξιμος
Τον έβδομο αιώνα ταλάνιζε την Εκκλησία η αίρεση του Μονοθελητισμού. ΄Όλοι, οι τότε Πατριάρχες είχαν υποκύψει στην αίρεση αυτή. Ο μόνος, που έμεινε ακλόνητος στην Ορθοδοξία ήταν ο μοναχός άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, με τους δύο μοναχούς μαθητές του. Οι τρεις αυτοί μοναχοί έπαψαν την «κοινωνία» με όλους τους Πατριάρχες. Διώχτηκαν φοβερά. ΄Έκοψαν το χέρι του αγίου Μαξίμου, για να μη γράφει, και τη γλώσσα, για να μη ομιλεί. Τον αναθεμάτισαν και τον εξόρισαν στον Καύκασο, σε ηλικία 80 ετών.
΄Όλα αυτά συνέβησαν είκοσι χρόνια προτού συνέλθει το 680 μ.Χ. η Στ΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία καταδίκασε την αίρεση, αναθεμάτισε όλους τους τότε Πατριάρχες Ανατολής και Δύσεως, και δικαίωσε τον άγιο Μάξιμο με τους δύο μαθητές του μοναχούς!
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός
Την εποχή της εικονομαχίας (754 – 842 ) άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός πολεμά την αίρεση αυτή. Δεν έχει καμία «κοινωνία» με εικονομάχους επισκόπους. Συνέρχεται το 754 Οικουμενική Σύνοδος στην Ιέρεια η οποία τον αναθεμάτισε. Μετά τριάντα τρία χρόνια, συνήλθε ή Ορθόδοξη Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία αποκήρυξε την Σύνοδο της Ιέρειας, ως αιρετική, καταδίκασε τους εικονομάχους και δικαίωσε τον μοναχό Ιωάννη Δαμασκηνό!
Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης
Την ίδια εποχή της Εικονομαχίας ο μοναχός άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης διέκοψε το «μνημόσυνο» του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Κακοποιήθηκε, καθαιρέθηκε και αναθεματίστηκε. Και όλα αυτά μετά από δύο εικονομαχικές Συνόδους των ετών 754 και 815 μ.Χ. Η αναστήλωση των αγίων εικόνων τον δικαίωσε και μέχρι σήμερα μακαρίζεται στους ναούς της Ορθοδοξίας.
Ο άγιος Γερμανός
Την εποχή της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο, οι Λατίνοι επίσκοποι είχαν διώξει τους Ορθόδοξους επισκόπους και επέβαλαν με τη βία το «μνημόσυνό» τους στις Ορθόδοξες Εκκλησίες και τα μοναστήρια.. Οι Ορθόδοξοι δεν εκκλησιάζονταν στους ναούς τους, επειδή μνημονεύονταν οι Λατίνοι επίσκοποι. Τότε μάλιστα μαρτύρησαν με φρικτά βασανιστήρια από τους Λατίνους οι δεκατρείς οσιομάρτυρες μοναχοί της Καντάρας.
Ο άγιος Γερμανός, που τότε ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, σε γράμμα του στους Ορθοδόξους της Κύπρου, απαγορεύει κάθε «οικονομία» στο θέμα του «μνημοσύνου», έναντι οιουδήποτε τιμήματος. «Όσοι της καθολικής (= της Ορθόδοξης) εκκλησίας εστέ τέκνα γνήσια, φεύγειν όλω ποδί τη Λατινική υποταγή, και μηδέ ευλογίαν εκ των χειρών αυτών λαμβάνειν την τυχούσαν. Κρείσσον γαρ εστί εν τοις οίκοις υμών προσεύξασθαι κατά μόνας, ή επ’ εκκλησίαις συνάγεσθε μετά Λατινοφρόνων» (βλ. Κ. Σάθα, Μεσαιωνική βιβλιοθήκη, Αθήνα 1972, σ. 1Cool.
Οι αγιορείτες οσιομάρτυρες επί Βέκκου
Μετά τη ψευδοσύνοδο της Λυώνος (1274), την οποία υπέγραψε ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος και δέχθηκε ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης Βέκκος, οι αγιορείτες έπαυσαν το «μνημόσυνό» του. Το 1280 πήγαν στο άγιο Όρος ο αυτοκράτορας με τον Πατριάρχη Ιωάννη Βέκκο, αποφασισμένοι να επιβάλλουν το «μνημόσυνο» του Λατινόφρονα Πατριάρχη. Οι μοναχοί αντέδρασαν. Πολλοί μαρτύρησαν. Άλλοι καρατομήθηκαν. Άλλοι απαγχονίστηκαν. Άλλοι πυρπολήθηκαν, Άλλοι καταποντίστηκαν στη θάλασσα.
Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς
Το 14ο αιώνα ο τότε μοναχός ( και μετέπειτα μητροπολίτης Θεσσαλονίκης) άγιος Γρηγόριος Παλαμάς έπαυσε το μνημόσυνο του Λατινόφρονα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννη Καλέκα, επειδή συμφωνούσε με τις κακοδοξίες του Βαρλαάμ του Καλαβρού. Ο άγιος Γρηγόριος αναθεματίστηκε από σύνοδο και φυλακίστηκε τέσσερα χρόνια . Η Θ΄ Οικουμενική Σύνοδος των ετών 1341-1351, τον δικαίωσε
Ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός
Την ψευδοσύνοδο της Φλωρεντίας (1439) δεν υπόγραψε ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο οποίος δεν δέχτηκε να μνημονεύει το νέο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μητροφάνη, που ήταν Λατινόφρονας. Δεν δέχτηκε «κοινωνία» ούτε με κανένα άλλο επίσκοπο, που είχε «κοινωνία» με το Μητροφάνη. Η σύνοδος της Φλωρεντίας συγκλήθηκε ως Οικουμενική» Σύνοδος και οι αποφάσεις της ήταν νόμος του κράτους. Τις αποφάσεις της ακύρωσε και καταδίκασε η Πανορθόδοξη Σύνοδος Κωνσταντινουπόλεως του έτους 1484 μ.Χ.
Η τελευταία του υποθήκη, προτού πεθάνει ήταν: « Εκφεύγειν άπασι τρόποις την κοινωνίαν αυτού (του πατριάρχου) και μήτε συλλειτουργείν αυτού, μήτε αρχιερέα τούτον, αλλά λύκον και μισθωτόν ηγείσθε» ( βl. 160, 1097)
Ο Γεννάδίος Σχολάριος
Ο Γεννάδιος Σχολάριος υπήρξε μαθητής του αγίου Μάρκου Ευγενικού και πρώτος Πατριάρχης μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Σχετικά με το «μνημόσυνο» του επισκόπου από τους πιστούς γράφει ο Γεννάδιος: «Η πνευματική κοινωνία των ομοδόξων, και η τελεία υποταγή προς τους γνησίους ποιμένας εκφράζεται με το μνημόσυνο. Οι Σύνοδοι και οι άλλοι Πατέρες ορίζουν, ότι αυτών που αποστρεφόμεθα το φρόνημα, (αυτών) πρέπει να αποφεύγουμε και την κοινωνία» ( βλ. Γενναδίου Σχολαρίου, Γράμμα προς τους εκκλησιαστικούς... περιοδικό Ο όσιος Γρηγόριος Αγίου Όρους, αριθμ.21, σελ.23 )
Ο Σέρβος κανονολόγος Νικόδημος Μίλας
«Εάν Επίσκοπός τις ή Μητροπολίτης ή Πατριάρχης άρξηται να διακηρύττη δημοσία
επ’ εκκλησίας αιρετικήν τινά διδαχήν, αντικειμένην προς την Ορθοδοξίαν, τότε οι
προαναφερθέντες κέκτηνται δικαίωμα άμα και χρέος ν’ αποσχοινισθώσι πάραυτα του
επισκόπου, Μητροπολίτου και Πατριάρχου εκείνου, διό ου μόνον εις ουδεμίαν
θέλουσιν υποβληθή κανονικήν ποινήν, αλλά θέλουσι και επαινεθή εισέτι, καθ΄ όσον
δια τούτου δεν κατέκριναν και δεν επανεστάτησαν εναντίον των νομίμων επισκόπων,
αλλ’ εναντίον ψευδεπισκόπων και ψευδοδιδασκάλων, ούτε και εγκατέστησαν
τοιουτοτρόπως σχίσμα εν τη Εκκλησία, αλλ’ αντιθέτως απήλλαξαν την Εκκλησίαν, εν
όσω ηδυνήθησαν, του σχίσματος της διαιρέσεως» ( βλ. Επισκόπου Νικοδήμου Μίλας,
Οι Κανόνες της Ορθοδόξου Εκκλησίας μεθ’ ερμηνείας, Ι Ι, Novi Sad, σ. 290 – 291, μτφρ. εκ της Σερβικής
υπό Ιερομ. – νυν επισκόπου- Ειρηναίου Μπούλοβιτς).
_________________
Αναστήτω ο Θεός, και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί
αυτού, και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν.
ΚΑΝΩΝ
ΙΕ΄ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
"......Οι γαρ δι' αίρεσιν τινα παρά των αγίων Συνόδων, ή Πατέρων,
κατεγνωσμένην, της προς τον πρόεδρον κοινωνίας εαυτούς διαστέλλοντες, εκείνου
δηλονότι την αίρεσιν δημοσία κηρύττοντος, και γυμνή τη κεφαλή επ' Εκκλησίας
διδάσκοντος, οι τοιούτοι ου μόνον τη κανονική επιτιμήσει ουχ υπόκεινται προ
συνοδικής διαγνώσεως εαυτούς της προς τον καλούμενον Επίσκοπον
κοινωνίας αποτειχίζοντες, αλλά και της πρεπούσης τιμής τοις ορθοδόξοις
αξιωθήσονται. Ου γαρ Επισκόπων, αλλά ψευδεπισκόπων και ψευδοδιδασκάλων κατέγνωσαν,
και ου σχίσματι την ένωσιν της Εκκλησίας κατέτεμον, αλλά σχισμάτων και μερισμών
την Εκκλησίαν εσπούδασαν ρύσασθαι".
(1) Μέγας Βασίλειος: «Οίτινες τήν υγια
ορθόδοξον πίστιν προσποιούμενοι ομολογειν, κοινωνουσι δέ τοις ετερόφροσι, τούς
τοιούτους, ει μετά παραγγελίαν μή αποστωσιν, μή μόνον ακοινωνήτους έχειν, αλλά
μηδέ αδελφούς ονομάζειν».
(2) 'Άγιος Κύριλλος 'Αλεξανδρείας πρός
τόν λαόν της Κων/λεως: «'Ασπίλους καί αμώμους εαυτούς τηρήσατε, μήτε
κοινωνουντες τω μνημονευθέντι [Νεστορίω], μήτε μήν ως διδασκάλω προσέχοντες . .
. Τοις δέ γε των κληρικων, είτε λαϊκων διά τήν ορθήν πίστιν κεχωρισμένοις ή
καθαιρεθεισι παρ' αυτου, κοινωνουμεν ημεις, ου τήν εκείνου κυρουντες άδικον
ψηφον, επαινουντες δέ μαλλον τούς πεπονθότας (=παθόντας)».(
(3) 'Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης:
«'Εχθρούς γάρ του Θεου ο Χρυσόστομος, ου μόνον τούς αιρετικούς, αλλά καί τούς
τοις τοιούτοις κοινωνουντας μεγάλη καί πολλη τη φωνη απεφήνατο».
(4) Του ιδίου: «Οι μέν τέλεον περί τήν πίστιν εναυάγησαν· οι δέ, ει καί τοις
λογισμοις ου κατεποντίσθησαν, όμως τη κοινωνία της αιρέσεως συνόλλυνται».
(5) 'Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός:
«'Άπαντες οι της 'Εκκλησίας διδάσκαλοι, πασαι αι Σύνοδοι καί πασαι αι θειαι
Γραφαί φεύγειν τούς ετερόφρονας παραινουσι καί της αυτων κοινωνίας διΐστασθαι».
(6) Του ιδίου: «Φεύγετε καί υμεις, αδελφοί, τήν πρός τούς ακοινωνήτους
κοινωνίαν καί τό μνημόσυνον των αμνημονεύτων. 'Ιδού εγώ Μάρκος ο αμαρτωλός λέγω
υμιν, ότι, ο μνημονεύων του Πάπα ως ορθοδόξου αρχιερέως, ένοχός εστι πάντα τά
των Λατίνων εκπληρωσαι μέχρι καί αυτης της κουρας των γενείων καί ο
λατινοφρονων μετά των Λατίνων κριθήσεται καί ως παραβάτης της πίστεως
λογισθήσεται».
(7) 'Αγιορειται Πατέρες πρός αυτοκράτορα Μιχαήλ
Παλαιολόγον: «Καί πως ταυτα ανέξεται ορθοδόξου ψυχή καί ουκ αποστήσεται της
κοινωνίας των μνημονευσάντων αυτίκα . . . ότι μολυσμόν έχει η κοινωνία, εκ
μόνου του αναφέρειν αυτόν, κάν ορθόδοξος είη ο αναφέρων».
(8) Ζ’ Οικ. Σύνοδος: «Τοις
κοινωνουσιν εν γνώσει τοις υβρίζουσι καί ατιμάζουσι τάς σεπτάς εικόνας,
ανάθεμα».
(9) Σύνοδος του 1351: «Τούς
κοινωνουντας τούτοις [τοις παπικοις] εν γνώσει ακοινωνήτους έχομεν».
