Συνήλθε σήμερα, 6 Δεκεμβρίου 2019 η Ιερά Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθοδοξους Εκκλησίας, υπό
την προεδρία του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Ονουφρίου.
Η Σύνοδος συζήτησε το φλέγον θέμα το οποίο απασχολεί την Παγκόσμια Ορθοδοξία και κατέληξε σε οκτώ σημεία τα οποία, πέραν των πανορθοδόξως διαπιστωμένων προβλημάτων που προκάλεσε η παραχώρηση «αυτοκεφαλίας» σε δομή, η οποία δεν έχει καμία εκκλησιαστική υπόσταση, αποτελούν και μνημείο Ορθοδόξου Εκκλησιολογίας και Πνευματικότητας.
Το ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου έχει ως εξής:
Η Ιερά Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, αφού συζήτησε τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα διορθοδόξων σχέσεων, δηλώνει:
1. Εξ ανάγκης διαπιστώνουμε ότι ως αποτέλεσμα των αντικανονικών ενεργειών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην Ουκρανία, όπως επίσης και εξαιτίας της αποδοχής στην κοινωνία της σχισματικής «Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας» από τους Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών Ελλάδος και Αλεξανδρείας, η κατάσταση στην παγκόσμια Ορθοδοξία επιδεινώθηκε σημαντικά και ο διχασμός μεταξύ των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών δεν εμβαθύνθηκε μόνον στο διοικητικό, αλλά και στο πνευματικό επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο κοινωνίας στα Μυστήρια.
2. Κατέστη ολοφάνερο ότι η κρίση αυτή δεν αποτέλεσε μόνον πρόβλημα των διμερών σχέσεων μεταξύ των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας, αλλά αφορά σε ολόκληρη την παγκόσμια Ορθοδοξία, όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες, διότι εξαφανίζει τις ίδιες τις αρχές που διέπουν τη ζωή και την αποστολή της Εκκλησίας του Χριστού. Το παρόν πρόβλημα δεν είναι διοικητικής αλλά εκκλησιολογικής φύσεως. Στην επιφάνεια βγήκε ένα νέο δόγμα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως «πρώτου άνευ ίσων» στην παγκόσμια Ορθοδοξία, το οποίο ουδέποτε γνώριζε η Ορθόδοξη Εκκλησία και εκ των πραγμάτων αποτελεί παραβίαση της αρχής της συνοδικότητας της Εκκλησίας και συνέπεια της εσφαλμένης προσεγγίσεως της φύσεως της Εκκλησίας γενικότερα και του ρόλου της επιμέρους τοπικής Εκκλησίας στο Σώμα του Χριστού ειδικότερα. Επιπλέον, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως άρχισε να δέχεται σε συλλείτουργο πρόσωπα, τα οποία δεν έχουν ιεροσύνη, που αποτελεί βλασφημία και βεβήλωση της Ευχαριστίας.
3. Λαμβάνοντας υπόψη τα ὡς άνω, η διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και Εκκλησίες και ιεράρχες, που αναγνώρισαν τους σχισματικούς από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν είναι κατάχρηση της Ευχαριστίας ή τουσούτω μάλλον εκβιασμός με χρήση της Ευχαριστίας, όπως ενίοτε ισχυρίζονται ορισμένοι, αλλά τουναντίον, προστασία της Ευχαριστίας και διαφύλαξη της κανονικής και πνευματικής καθαρότητας και αμωμήτου της Εκκλησίας. Άλλωστε ό Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, κατά το λόγο του αγίου αποστόλου Παύλου, « ἠγάπησε τὴν ἐκκλησίαν καὶ ἑαυτὸν παρέδωκεν ὑπὲρ αὐτῆς…ἵνα παραστήσῃ αὐτὴν ἑαυτῷ ἔνδοξον τὴν ἐκκλησίαν, μὴ ἔχουσαν σπίλον ἢ ρυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων, ἀλλ' ἵνα ᾖ ἁγία καὶ ἄμωμος» (Εφ. 5.25-27).
4. Ακριβώς γι’αυτούς τους λόγους ψευδείς και κατευθυνόμενες τυγχάνουν οι κατηγορίες κατά της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας ότι δήθεν οδηγείται σε αυτοαπομόνωση, διακόπτοντας την ευχαριστιακή κοινωνία με όσους δέχθηκαν σε κοινωνία τους αμετανόητους σχισματικούς. Πράγματι, υπερασπιζόμαστε την καθαρότητα της κανονικής παραδόσεως της Εκκλησίας, προστατεύουμε την Εκκλησία από τη βλασφημία. Αλλιώς, εάν σε συλλείτουργα δέχονται πρόσωπα, τα οποία δεν έχουν έγκυρες χειροτονίες, εάν το σχίσμα αποκαλείται Εκκλησία, ενώ η πραγματική Εκκλησία του Χριστού αγνοείται ή χαρακτηρίζεται σχίσμα, δημιουργείται κίνδυνος υποκαταστάσεως της Εκκλησίας. Εκτός τούτων, με τέτοιες αντιεκκλησιαστικές ενέργειες εξαλείφεται το όριο μεταξύ της Εκκλησίας και του σχίσματος. Ως αποτέλεσμα συγκροτείται μια νέα «εκκλησία» με ιδρυτές τους ανθρώπους αντί εκείνης, την οποία ίδρυσε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, περιποιησάμενος Αυτήν διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος (πρβλ. Πραξ. 20.28).
5. Μία από τις βασικές αρχές του κανονικού δικαίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας συνίσταται στο ότι εκείνος, που δέχεται σε ευχαριστιακή κοινωνία τον ακοινώνητο ο ίδιος καθίσταται ακοινώνητος. Ως εκ τουτου εξαιτίας της αποδοχής από ορισμένες κατά τόπους Εκκλησίες σε κοινωνία προσώπων, που δημιούργησαν σχίσμα σε άλλες κατά τόπους Εκκλησίες, δεν μετανόησαν για τις πράξεις τους και δεν έχουν έγκυρη ιεροσύνη, αυτομάτως τίθεται το ερώτημα, μήπως η περαιτέρω εμμονή στην ευχαριστιακή κοινωνία με τους σχισματικούς αποτελεί κοινωνία σε αυτή την αμαρτία και παραβίαση της ως άνω κανονικής αρχής;
6. Θεωρούμε ότι η μόνη διέξοδος από την παρούσα κρίση είναι η πανορθόδοξη συνοδική διαβούλευση και επίλυση όλου του φάσματος εκείνων των προβληματικών ζητημάτων. Έχοντας επίγνωση όλων των δυσκολιών, που συνδέονται με τη σύγκληση τέτοιας πανορθοδόξου διασκέψεως, προς το παρόν δεν βλέπουμε μια άλλη λύση για την αντιμετώπιση της κρισιακής καταστάσεως. Γι’αυτό χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του Μακαριωτάτου Πατριάρχη γης Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ και πάσης Παλαιστίνης Θεοφίλου Γ’ για τη σύγκληση στην Ιορδανία της Πανορθοδόξου Διασκέψεως. Κατά χαλεπές εποχές στην ιστορία της Εκκλησίας μας υπήρξε ήδη περιστατικό αρωγής του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων με τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφάνη το 1620 να ανασυστήσει την Ορθόδοξη ιεραρχία σε αντικατάσταση των προσχωρησάντων στην ουνία εξαιτίας πιέσεως των τότε Πολωνο-Λιθουανικών αρχών. Επιδοκιμάζουμε, ευχαριστούμε και προσβλέπουμε με ελπίδα σε τέτοιες εκκλήσεις σε Πανορθόδοξη Διάσκεψη εκ μέρους των Προκαθημένων ή ιεραρχών των άλλων κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, οι οποίες ολοένα και συχνότερα ακούγονται τα τελευταία.
7. Διαπιστώνουμε, ατυχώς, ότι στη ζωή της παγκόσμιας Ορθοδοξίας άρχισαν οι ωμές αναμίξεις των γεωπολιτικών και πολιτικών παραγόντων. Ως αποτέλεσμα, οι κατά μέρους Εκκλησίες άρχισαν να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους κάτω από την επιρροή τέτοιων παραγόντων σε αντίθεση με τους εκκλησιαστικούς κανόνες και τη μακραίωνη παράδοση της Εκκλησίας. Αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε Τοπική Εκκλησία ασκεί τη διακονία της εντός ορίων του α’ ή β’ κράτους και ενίοτε εντός μερικών ή πολλών κρατών. Συχνά ο α’ ή ο β’ Ορθόδοξος λαός τυγχάνει στενώς συνδεδεμένος ιστορικά τόσο με τον οικείο αυτού κράτος όσο και με την οικεία αυτού Τοπική Εκκλησία. Ἐν τούτοις, σύμφωνα με τη βαθιά μας πεποίθηση κάθε Τοπική Εκκλησία κατά την επιτέλεση της διακονίας της του Θεού θα πρέπει να στέκεται πάνω των εθνικών, κρατικών ή πολιτικών ορίων και συμφερόντων χωρίς να υποκύπτει σε εξωτερική πίεση, ενθυμούμενοι ότι η Βασιλεία του Θεού, την οποία κηρύττουμε, οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου (πρβλ. Ιω. 18.36). Εάν κάθε Τοπική Εκκλησία θα ταυτίζεται αποκλειστικά με τα συμφέροντα του οικείου αυτής κράτους, τότε η παγκόσμια Ορθοδοξία θα αδυνατεί να παραμένει ενωμένη, άλλωστε συμβαίνει ότι τα κράτη έρχονται σε σύγκρουση και πολεμούν μεταξύ τους, ενώ η Εκκλησία θα πρέπει να διατηρεί την ενότητα και να συμφιλιώνει τους ανθρώπους, αντί να καθίσταται μέτοχος ή μέσο αντιπαραθέσεως. Εκφράζουμε την ελπίδα ότι η Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία, συν Θεῳ, θα βρει δυνάμεις να ξεπεράσει τις προκλήσεις εκείνες και να διατηρήσει την ενότητά της, αιρόμενη πάνω των εθνικών και κρατικών συνόρων και συμφερόντων, άλλωστε στο Χριστό «οὐκ ἔνι ῞Ελλην καὶ ᾿Ιουδαῖος…βάρβαρος, Σκύθης…ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός» (Κολ. 3.11).
8. Απευθυνόμαστε στους ιεράρχες, τους ποιμένες, τους μονάζοντες και τους λαϊκούς της καθ’ημᾶς Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αγαπητοί Σεβασμιώτατοι και Θεοφιλέστατοι, πατέρες, αδελφοί και αδελφές, είναι με την πρόνοια του Θεού ότι ακριβώς στην Ουκρανία και στην Εκκλησία μας εντός των πλαισίων της παγκοσμίου Ορθοδοξίας διαπερνά η γραμμή, που χωρίζει την Εκκλησία από το σχίσμα. Σε αυτή την κατάσταση πρέπει να διατηρούμε την καθαρότητα του κανονικού πολιτεύματος και της διδασκαλίας της Εκκλησίας.
Μας φοβίζουν με την αυτοαπομόνωση. Όταν όμως ζούμε την αληθινή πίστη, δεν μπορεί να υπάρχει αυτοαπομόνωση, και όπως έλεγε ο αοίδιμος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Βλαδίμηρος: «με τον Χριστό δεν υπάρχει αυτοαπομόνωση». Εκ των πραγμάτων η καθ’ημᾶς Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία σήμερα, καθώς δοκιμάζεται ποικιλοτρόπως, υπερασπίζεται την ενότητα της παγκοσμίου Ορθοδοξίας.
Μη φοβάσθε! Ευρίσκεσθε μέσα στην αληθινή Εκκλησία! Αγαπάτε την Εκκλησία, φυλάσσετε την Εκκλησία και τον εαυτό Σας μέσα σε αυτή, διότι διαμέσου αυτής μας σώζει ο Κύριος. Και τα υπόλοιπα να τα αφήνετε στο θέλημα του Θεού.
Θυμάστε ότι δεν είναι οι άνθρωποι, που διοικούν την Εκκλησία, αλλά ο Ίδιος ο Κύριος.
Ας προσευχηθούμε, ώστε ο Κύριος με το Πνεύμα Του το Άγιο να διορθώσει όλα τα σφάλματα των ανθρώπων, να μας καθαρίσει από πάσης κηλίδος και να σώσει τις ψυχές μας!
