|
"ΤΙΣ ΠΤΑΙΕΙ ;"
ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου
Ὁ διαπρεπὴς μετανεοβυζαντινὸς καὶ λαϊκὸς ζωγράφος Ἄρχων Ἁγιογράφος Ἰωάννης
Μητράκας, ὁ ὁποῖος ἔχει ἰδιαιτέρως πλούσιο καὶ πρωτοποριακὸ εἰκονογραφικὸ ἀλλὰ καὶ
οὐκ ὀλίγον συγγραφικὸ ἔργο, κοσμικοῦ, θρησκευτικοῦ, ἱστορικοῦ, μυθολογικοῦ,
ἠθογραφικοῦ, κοινωνικοῦ, ἀλληγορικοῦ καὶ συμβολικοῦ χαρακτῆρος, φιλοτέχνησε
κατὰ τὸ 2016 ἕνα λίαν ἐνδιαφέροντα καὶ σημαδιακὸ καὶ διὰ τὰ καθ' ἡμᾶς σήμερον
πίνακα, ὑπὸ τὸν τίτλον: "Ἡ σταύρωσις τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τὸ ΔΝΤ καὶ τὸ
ΕΤ" ἤ "Τίς πταίει;", διαστάσεων 160 x 120 σὲ τέμπερα πάνω σὲ
καμβὰ καὶ ξύλο.
Κατὰ τὸν καλλιτέχνη: "Στὸ Θέατρο τῆς ζωῆς ὅλοι οἱ θεατὲς βλέπουν
τοὺς ἐσταυρωμένους ποὺ εἶναι: στὸ κέντρο ὁ συνταξιοῦχος, δεξιὰ ὁ δημόσιος
ὑπάλληλος καὶ ἀριστερὰ ὁ ἰδιωτικὸς ὑπάλληλος. Μπροστά τους, ποὺ ἔχουν
ἐστραμμένη τὴν πλάτη τους πρὸς τοὺς ἐσταυρωμένους εἶναι: Μέρκελ, Λαγκάρντ,
Σούλτς, Γιουνγκέρ, Σόϊμπλε, Ὀλάντ! Ἀπὸ τὴν δεξιὰ μεριὰ εἶναι οἱ Ἕλληνες
πολιτικοί: Τρίπρας, Μητσοτάκης, Βενιζέλος, Σαμαρᾶς, Μεϊμαράκης, Παπανδρέου
καὶ Γεννηματᾶ. Ἀποκαμωμένοι μετὰ ἀπὸ πέντε χρόνια λιτότητος καὶ ἀφαίμαξης τῶν
οἰκονομικῶν τῶν Ἐλλήνων, βλέπουν τὴν καταστροφή τους χωρὶς νὰ μποροῦν νὰ
ἀντιδράσουν. Προσπαθοῦν ἔτσι νὰ περισώσουν τὴν ἀξιοπρέπειά τους".
Εἰκονογραφικῶς παρουσιάζει μιά "θάλασσα" ποὺ κατακλύει ὁλόκληρο
καὶ ἀσφυκτικὰ τὸν πίνακα, παραθετικά, μὲ ἀνθρώπινα κεφάλια ἀνδρῶν, γυναικῶν,
παιδίων ποικίλης ἡλικίας καὶ μεγέθους, τὰ μεγάλα τῶν ὁποίων ἀνήκουν στούς
"ἐξέχοντας", τοὺς στὰρ! πολιτικοὺς τῆς Εὐρωπαϊκῆς ἀρένας. Ἐδῶ
πρέπει νὰ σημειωθεῖ, ὅτι ἡ "πολυκεφαλία" εἶναι ἓν σύνηθες
εἰκονογραφικὸ στοιχεῖο στὰ ἔργα τοῦ Μητράκα, εἰκονολογικὸ σύμβολο τῆς
δυνάμεως τῶν ἀρχαίων προγόνων μας, παρὰ τὶς αἰώνιες διενέξεις μεταξύ των,
"σύμβολο τῆς καταγωγῆς καὶ πνευματικότητος τῶν Ἑλλήνων ποὺ κατάγονται
ἀπὸ Ἀρχιερεῖς. Ὀρφέας, Εὔμολπος, Θάμυρις μὰ καὶ Αὐτοκράτορες καὶ Πατριάρχες,
ὅπως εἶναι ἡ δυναστεία τῶν Μακεδόνων, θρακικῆς καταγωγῆς καὶ ἄλλοι, καὶ ὄχι
ἀπόγονοι δούλων, ὅπως εἶπαν μερικοὶ ἡγέτες ἀδιαντρόπως" (Μητράκας).
Οὕτως τὴν συναντῶμεν ἐνδεικτικῶς καὶ εἰς τὰς συνθέσεις: Ἡ παγκόσμια συναυλία
τοῦ Ὁρφέα, Ἡ συναυλία στὴ νύχτα τῆς ζωῆς, Ἀλέξανδρος ὁ Κοσμοκράτωρ, Πρόνοια,
Σπάρτακος ὁ Θρᾶξ, Ὁ πνευματικὸς Φάρος τῶν Θρακῶν, Ἡ ψυχὴ μου ἀλλιώτεψε κ.ἄ.
Τὰ κεφάλια συνήθως ἄσχετα μεταξύ των στρέφονται πρὸς τὰ δεξιά, ἀριστερά,
παρίστανται μετωπικῶς ἢ ἔχουν ἐστραμμένα τὰ νῶτα πρὸς τοὺς ἐσταυρωμένους,
ὅπως οἱ μεγάλοι πολιτικοὶ ἄνδρες, ἀψηφοῦντες τὰ γενόμενα ὄπισθεν καὶ περὶ
αὐτούς. Μερικὰ ἔχουν μιὰ κάπως περίεργη πρὸς τὰ ἄνω, ἀφύσικη κλίση, πρᾶγμα
γνωστὸ καὶ ἐκφραστικὸ στὴ βυζαντινὴ εἰκονογραφία, καὶ φοροῦν ποικίλα
καλύμματα ὅπως καπέλα, σκουφιά, κάσκες κλπ. Πάντως τὰ πρόσωπά τους φαίνονται
θλιμμένα καὶ σκεπτικὰ ἀπὸ τὰ πολλὰ καὶ βασανιστικὰ προβλήματα ποὺ τοὺς
ἀπασχολοῦν. Ὑψώνουν δὲ τὰ χέρια πρὸς τὰ ἄνω ἢ καὶ ὁλοκλήρους τοὺς βραχίονάς
των σὰν νὰ διαμαρτύρονται, νὰ ζητοῦν βοήθεια ἢ νὰ φασκελώνουν τοὺς ὑπαιτίους.
Καὶ αὐτὰ τοὺς ἑνώνουν μεταξύ τους. Οἱ κινήσεις εἶναι πάντως πιὸ ἔντονες πρὸς
τὸ κάτω μέρος τοῦ πίνακος.
Στὸ κέντρο ἐπὶ ἑνὸς κυρτοῦ καὶ γυμνοῦ χώρου ὑψοῦνται τρεῖς λίαν λεπτοὶ
καὶ ὑψηλοὶ ὅμοιοι σταυροί, κατὰ τρόπον ἐμφαντικό, συνθετικὰ καὶ χρωματικά.
Ἐπ' αὐτῶν σταυροῦνται "παλουκοειδῶς" οὐχὶ ὁ Χριστὸς μεταξὺ τῶν δύο
ληστῶν, ἀλλά -Κύριε ἐλέησον- ὁ συνταξιοῦχος ἀναμέσῳ τοῦ δημοσίου καὶ τοῦ
ἰδιωτικοῦ ὑπαλλήλου, τοῦτ'ἔστιν αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν οἰκονομικὰ
ἰδιαιτέρως. Μήπως λοιπὸν ἐδῶ ξανασταυρώνεται ἐν ἐτέρᾳ μορφῇ ὁ Χριστός;
(Καζαντζάκης). Οἱ σταυροὶ ἔχουν δελτάρια καὶ ὑποπόδιον, πρὸ τοῦ μεσαίου δὲ
ὑψώνεται κλῖμαξ, πιθανῶς μὲ ἕναν ἀνερχόμενο σταυρωτή. Οἱ ἐσταυρωμένοι εἶναι
λεπτοί, μορφὲς μανιεριστικές, ἴσως καὶ λόγῳ τῶν μαρτυρικῶν ἐκτροπῶν τῆς
καθημερινῆς ζωῆς, ἔχουν κατὰ τὴν μόδαν, γένειον καὶ ἀντιπασοκικῶς εἶναι
ἐνδεδυμένοι μέλαν -ἐπισήμως γάρ- κοστοῦμι μὲ γραβάτα. Τὰ χέρια των ὑψώνουν
συμμετρικῶς καί "χορευτικά" πρὸς τὰ ἄνω. Ἀτενίζουν δὲ στὸ ἄπειρον,
καὶ ἴσως νὰ λένε: Τί νὰ κάνουμε, ἄς "χορέψουμε" λοιπὸν μὲ ἀκίνητο
τὸ σῶμα ἐπάνω στὸ σταυρό, ὑποτασσόμενοι ταῖς "ἐπιγείοις δυνάμεσιν".
"Χορεύουν" τοῦτ' ἔστι -ὀξυμόρως- ἐν ἀκινησίᾳ! Πάντως εἶναι καλὸ
ὅταν τραγουδᾶ καὶ χορεύει ὁ λαός!
Τὰ χρώματα τῶν ἐνδυμάτων των εἶναι ποικίλα: λευκά, μαῦρα, καφέ, κόκκινα,
ρόζ, μώβ, πράσινα, κυανοπράσινα, μπλέ. Συχνὰ δὲ ἀπαντοῦν καὶ τὰ γνωστὰ εἰς
αὐτὰ τετραγωνίδια, σύμβολα κατὰ τὴν εἰκονολογία τοῦ καλλιτέχνη, τῆς
τετραγωνικῆς λογικῆς καὶ σοφίας τῶν ἀρχαίων προγόνων μας. Ἔτσι λοιπὸν καὶ τὸ
ἔργον αὐτὸ μαρτυρεῖ καὶ τὴν συνήθη καὶ ἐντυπωσιακὴν εἰκονογραφικὴν
εὑρηματικότητα τοῦ ζωγράφου, μὲ τὴν ὁποία καταπιάνεται ἐδῶ σὲ μία τόσο
πολιτικὰ θαραλλέα ἀπεικόνιση τῶν ταλαιπωρουμένων συνανθρώπων μας, παντρεύων
σοσιαλιστικὲς ἰδέες μὲ χριστιανικὲς τοιαῦτες, πρᾶγμα οὐχὶ ἄηθες ἐν τῷ
Πρωτοχριστιανισμῷ καὶ οὐχὶ μόνον.
Ἄλλωστε, μὲ παρόμοια θέματα κοινωνικῆς φύσεως ἔχει ἀσχοληθεῖ καὶ πολὺ
ἐνωρίτερα, ὅπως στοὺς περίφημους ἀνθρακωρύχους, τοὺς μάρτυρας αὐτοὺς τοῦ
μόχθου καὶ τοῦ ἱδρώτα, ποὺ παλεύουν μέσα στὰ ἔγκατα τῆς γῆς καὶ δὲν
στρογγυλοκάθονται σὰν τοὺς οὐχὶ σπανίως εὐτραφεῖς καὶ συχνάκις μειδιῶντας,
ἀβυσσαλέους καρεκλοκενταύρους.
|
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
«Στον παπα-Κάραν για την κρίση τού κόσμου»
Με ρωτάς, άνθρωπε του Θεού, από που προέρχεται η σημερινή κρίση, και τι
σημαίνει αυτή. Ποιος είμαι εγώ για να με ρωτάς για ένα τόσο μεγάλο μυστικό;
«Μίλα, όταν έχεις κάτι καλύτερο από τη σιωπή», λέει ο άγιος Γρηγόριος ο
Θεολόγος. Όμως παρόλο που θεωρώ, ότι η σιωπή είναι τώρα καλύτερη από κάθε
ομιλία, και όμως λόγω αγάπης προς εσένα, θα σου εκθέσω εκείνα που σκέπτομαι
περί αυτού που ρώτησες.
Η κρίση είναι ελληνική λέξη, και σημαίνει δίκη.
Αντικατάστησε τη λέξη «κρίση» με τη λέξη «δίκη» και διάβασε: «Δια τούτο ουκ
αναστήσονται ασεβείς εν δίκη» ή «αλλά την δίκην πάσαν δέδωκε τω υιώ» ή «νυν
δίκη εστί του κόσμου τούτου» ή ότι «αποδώσουσι λόγον τω ετοίμως έχοντι
δικάσαι ζώντας και νεκρούς».
Έως τώρα οι ευρωπαϊκοί λαοί χρησιμοποιούσαν την λέξη «δίκη», αντί για τη λέξη
«κρίση», όποτε και να τους έβρισκε κάποια συμφορά. Τώρα η καινούργια λέξη
αντικατέστησε την παλιά, και το κατανοητό έγινε ακατανόητο. Όταν γινόταν
ξηρασία, πλημμύρα, πόλεμος ή έπεφτε επιδημία, όταν έριχνε χαλάζι, γίνονταν
σεισμοί, πνιγμοί και άλλες συμφορές, λέγανε «Θεία δίκη!».
Και αυτό σημαίνει: κρίση μέσα από ξηρασίες, κρίση μέσα από πλημμύρες, μέσα από
πολέμους, μέσα από επιδημίες κ.λπ. Και τη σημερινή χρηματοοικονομική δυσκολία
ο λαός την θεωρεί ως Θεία δίκη, όμως δεν λέει η δίκη αλλά η κρίση. Έτσι ώστε
η δυσκολία να πολλαπλασιάζεται με το να γίνεται ακατανόητη! Εφόσον όσο
ονομαζόταν με την κατανοητή λέξη «δίκη», ήταν γνωστή και η αιτία, λόγω της
οποίας ήρθε η δυσκολία, ήταν γνωστός και ο Δικαστής, ο Οποίος επέτρεψε την
δυσκολία, ήταν γνωστός και ο σκοπός τής επιτρεπόμενης δυσκολίας. Μόλις όμως
χρησιμοποιήθηκε η λέξη «κρίση», λέξη ακαταλαβίστικη σε όλους, κανείς δεν
ξέρει πια να εξηγήσει ούτε για ποιο λόγο, ούτε από Ποιόν, ούτε ως προς τι.
Μόνο σ' αυτό διαφέρει η τωρινή κρίση από τις κρίσεις που προέρχονται από την
ξηρασία ή την πλημμύρα ή τον πόλεμο ή την επιδημία ή τους πνιγμούς ή κάποιους
άλλους πειρασμούς.
Με ρωτάς για την αιτία τής τωρινής κρίσης, ή της τωρινής Θείας δίκης! Η αιτία
είναι πάντα η ίδια. Η αιτία για τις ξηρασίες, τις πλημμύρες, τις επιδημίες
και άλλα μαστιγώματα της γενιάς των ανθρώπων είναι η αιτία και για την τωρινή
κρίση. Η αποστασία των ανθρώπων από τον Θεό. Με την αμαρτία της Θεοαποστασίας
οι άνθρωποι προκάλεσαν αυτή την κρίση, και ο Θεός την επέτρεψε, ώστε να
ξυπνήσει τους ανθρώπους, να τους κάνει ενσυνείδητους, πνευματικούς και να
τους γυρίσει προς Εκείνον.
Στις μοντέρνες αμαρτίες—μοντέρνα και η κρίση. Και όντως ο Θεός χρησιμοποίησε
μοντέρνα μέσα ώστε να το συνειδητοποιήσουν οι μοντέρνοι άνθρωποι: χτύπησε τις
τράπεζες, τα χρηματιστήρια, τις οικονομίες, το συνάλλαγμα των χρημάτων.
Ανακάτωσε τα τραπέζια στις συναλλαγές σ' όλο τον κόσμο, όπως κάποτε στο ναό
των Ιεροσολύμων. Προξένησε πρωτόγνωρο πανικό μεταξύ εμπόρων και αυτών που
ανταλλάσσουν το χρήμα. Προκάλεσε σύγχυση και φόβο. Όλα αυτά τα έκανε για να
ξυπνήσουν τα υπερήφανα κεφαλάκια των σοφών της Ευρώπης και της Αμερικής, για
να έλθουν εις εαυτούς και να πνευματικοποιηθούν. Και από την άνεση και το
αγκυροβόλημα στα λιμάνια τής υλικής σιγουριάς να θυμηθούμε τις ψυχές μας, να
αναγνωρίσουμε τις ανομίες μας και να προσκυνήσουμε τον ύψιστο Θεό, τον
ζωντανό Θεό.
Μέχρι πότε θα διαρκέσει η κρίση; Όσο το πνεύμα των ανθρώπων παραμείνει δίχως
αλλαγή. Ώσπου οι υπερήφανοι υπαίτιοι αυτής της κρίσης να παραιτηθούν μπροστά
στον Παντοδύναμο. Ώσπου οι άνθρωποι και οι λαοί να θυμηθούν, την
ακαταλαβίστικη λέξη «κρίση», να τη μεταφράσουν στη γλώσσα τους, ώστε με
αναστεναγμό και μετάνοια να φωνάξουν: «η Θεία δίκη»!
Πες και εσύ, τίμιε πατέρα, η Θεία δίκη, αντί η κρίση, και όλα θα σου γίνουν
ξεκάθαρα.
Χαιρετισμούς και ειρήνη
Σημείωση
Το κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Δρόμος
δίχως Θεό δεν αντέχεται...», Ιεραποστολικές επιστολές Α', εκδ. «Εν πλω»,
Αθήνα 2008, σσ. 33-36. Ο τίτλος του πρωτοτύπου είναι: «Στον παπα-Κάραν για
την κρίση τού κόσμου»)
|
