ΠΑΡΑΤΥΠΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ
Παρατυπίες ποὺ παρατηρήθηκαν
κατὰ τὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων
Τοῦ π. Δημ. Ἀθανασίου
ΕΙΣ. ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»: Ἡ εὑρηματικότητα πρὸς ἐντυπωσιασμό, ἡ λειτουργικὴ ἡμιμάθεια καὶ ἡ ἠθελημένη παραποίηση τῶν λειτουργικῶν διατάξεων φανερώνονται πιὸ ἔκδηλα στὶς μεγάλες Ἑορτές.
. Μὲ ἀφορμὴ δημοσιεύματα, μὲ φωτογραφικὰ στιγμιότυπα, ποὺ ἀναρτήθηκαν στὰ ἠλεκτρονικὰ μέσα ἐνημέρωσης ἀπὸ τὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανίων σὲ διάφορα μέρη τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν τέλεση τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ τῶν Ὑδάτων (ἀκολουθία συναρπαστικὴ καὶ ἀποκαλυπτικὴ τῶν κοσμολογικῶν διαστάσεων τῆς σωτηρίας) διαπιστώνεται ὅτι ἀρκετοὶ ἀπὸ τοὺς τελοῦντες τὸν Ἁγιασμὸ τῆς ἑορτῆς, ὑπερβαίνουν τὶς ὑποστατικὲς διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας μὲ πολλὲς προχειρότητες καὶ αὐτοσχεδιασμούς. Καταγράφοντας τὶς διάφορες παρεκτροπὲς δὲν ἀποσκοποῦμε στὸν ἔλεγχο ἀλλὰ στὴν ὑπενθύμιση, στὸν προβληματισμὸ καὶ στὸν ἐπανατροχιασμὸ στὴν Ἱερὰ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας.
. Α. Καινοφανὴς συνήθεια ποὺ εἰσῆλθε στὴν Ἐκκλησία εἶναι ἡ τέλεση τοῦ Ἁγιασμοῦ πρὸς δυσμᾶς, ἐνῶ ἡ ἀρχαιότατη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ βασίζεται στὴν Ἁγία Γραφή, στοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους καὶ τοὺς Ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἐπιβάλλει νὰ προσευχόμαστε πρὸς «ἀνατολάς». Αὐτὸ ἔπραττε ὅλος ὁ χριστιανικὸς κόσμος μέχρι τὴν Β´ Βατικάνειο Σύνοδο. (1962). Ἡ ξαφνικὴ ἐμφάνιση τῆς τελέσεως τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν πρὸς δυσμάς, τυγχάνει ἀθεολόγητη καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Παράδοση, ἄρα πρέπει νὰ ἐξαφανιστεῖ ἀπὸ τὴν πράξη τῆς Ἐκκλησίας.
. Ἀλλ’ ἂς ἐκθέσουμε ἐν συντομίᾳ τὸ γιατί ἡ Ἐκκλησία ἔχει αὐτὴ τὴν πρακτική.
. Ὁ Θεὸς δὲν ὀνομάζεται μόνον ἀγάπη, ἐλπίς, δικαιοσύνη, εἰρήνη, ἀλλὰ καὶ φῶς, ἥλιος τῆς δικαιοσύνης καὶ «Ἀνατολή». Μᾶς τὸ ἀναφέρουν οἱ προφῆτες Ἱερεμίας καὶ Ζαχαρίας. Στὸ βιβλίο τῆς Γενέσεως διαβάζουμε πὼς ὁ Θεὸς «ἐφύτευσεν τὸν Παράδεισον ἐν Ἐδὲμ κατὰ ἀνατολὰς καὶ ἔθετο ἐκεῖ τὸν ἄνθρωπον ὃν ἔπλασε» [Γέν., Β´ 8]).
. Καὶ ὄχι τυχαία ἐπειδὴ Ἀνατολή, φῶς καὶ ἥλιος τυγχάνουν σύμβολα τοῦ Θεοῦ, τοῦ φωτὸς καὶ τῆς ζωῆς, ἐνῶ ἡ Δύση τυγχάνει σύμβολο τοῦ Διαβόλου, τοῦ σκότους, τοῦ θανάτου. «Ὁ τῆς Καισαρείας φωστὴρ Βασίλειος ὁ Μέγας», στὸν λόγο του περὶ Ἁγίου Πνεύματος γράφει:,«τούτου χάριν πάντες μὲν ὁρῶμεν κατ’ ἀνατολὰς ἐπὶ τῶν προσευχῶν ὀλίγοι δὲ ἴσμεν, ὅτι τὴν ἀρχαίαν ἐπιζητοῦμεν πατρίδα, τὸν Παράδεισον, ὃν ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς ἐν Ἐδὲμ κατὰ ἀνατολάς» (P.G., T 138, σ.839-841). ). Ἀλλὰ καὶ ἐξ Ἀνατολῶν θὰ γίνει καὶ ἡ Β´ παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ὄπως τονίζει ἡ Ἁγία Γραφή: «Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἐξέρχεται ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ φαίνεται ἕως δυσμάς, οὕτως ἔσται καὶ ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου». (Ματθ., ΚΔ´ 27). Καὶ προλέγει καὶ ὁ προφήτης Ζαχαρίας σχετικῶς: «Καὶ στήσονται οἱ πόδες αὐτοῦ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν τὸ κατέναντι Ἱερουσαλὴμ ἐξ ἀνατολῶν». (Ζαχ., ΙΔ´ 4).
. Στὴν ἀκολουθία τῆς Κατηχήσεως, πρὶν τελεστεῖ τὸ Βάπτισμα «ὁ μέλλων βαπτισθῆναι, πρὸς δυσμὰς στρεφόμενος ἀποτάσσεται τῷ σατανᾷ. Κατ’ ἀνατολὰς δὲ μεταστρεφόμενος, συντάσσεται τῷ Χριστῷ».
. Β. Ἡ τυπικὴ διάταξη τῆς Ἐκκλησίας προβλέπει καθαγιασμὸ τοῦ ὕδατος μὲ ἐμβαπτισμὸ τῆς δεξιᾶς χειρὸς τοῦ ἱερέα ἐντὸς αὐτοῦ καὶ μάλιστα στὴν Ἀκολουθία τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ «δύο φοράς, ἐκ τριῶν καθ’ ἑκάστην». Μὲ ἔκπληξη ὅμως παρατηρήσαμε ὅτι μερικοὶ ἱερεῖς καθαγιάζουν «ἄνευ ἐμβαπτισμοῦ τῆς χειρός των ἐντὸς αὐτοῦ ἀλλὰ ἐξ ἀποστάσεως»
. Γ. Ἡ τυπικὴ διάταξη, σαφῶς ἀποφαίνεται περὶ τοῦ ἐμβαπτισμοῦ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐντὸς τοῦ ὕδατος κατὰ τὴν ψαλμωδία τοῦ ἀπολυτικίου, ὅτι ὁ ἱερεὺς «βαπτίζει τὸν Τίμιον Σταυρόν, ὄρθιον αὐτὸν κατάγων ἐν τῷ ὕδατι καὶ ἀνάγων» (Μ. Εὐχολόγιον). Τὰ γινόμενα στὴν πράξη ὅμως προκαλοῦν πέραν τῆς θλίψεως καὶ θυμηδία. Εἴδαμε πολιοὺς ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς νὰ ἐμβαπτίζουν τὸν Τίμιο Σταυρὸ ἀντίστροφα καὶ μάλιστα κρατοῦντες Αὐτὸν μὲ τὸ ἕνα χέρι μαζὶ μὲ τοὺς κλάδους τῶν φυτῶν, γιὰ τὸν ραντισμό. Ἀλήθεια σὲ ποιά τυπικὴ διάταξη προβλέπεται ὁ ἐμβαπτισμὸς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μαζὶ μὲ τοὺς κλάδους τῶν φυτῶν;
. Οἱ κλάδοι ἔχουν σκοπὸ τὸν ραντισμὸ τοῦ λαοῦ. Καὶ ἡ συνήθεια αὐτὴ τὸ μόνο, ποὺ κατορθώνει νὰ κάνει, εἶναι νὰ ἐνισχύει τὶς ἀμφιβολίες τῶν ὀλιγοπίστων καὶ ἀπίστων ὅτι ὁ ἁγιασμὸς παραμένει ἀναλλοίωτος ἐξ αἰτίας τῶν ἀντισηπτικῶν ἰδιοτήτων τοῦ βασιλικοῦ ἢ τοῦ δενδρολίβανου ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ λειτουργὸς γιὰ τὸν ραντισμὸ τοῦ λαοῦ.
. Δ. Ἡ ἐκκοσμικευμένη καὶ ἀποϊεροποιημένη κατάδυση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ σὲ κολυμβητήρια καὶ πισίνες κ.α. Ἐκκλησιαστικὸς ἀρθρογράφος ὡς ἑξῆς περιγράφει τὸ γεγονὸς αὐτό. «. … μορφὴν ἐπιδημίας ἔχει λάβει καὶ ἡ πλήρως ἐκκοσμικευμένη καὶ ἀποϊεροποιημένη κατάδυσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰκῇ καὶ ὡς ἔτυχεν, εἰς κολυμβητήρια, πισίνας, ὑποτυπώδη καὶ κακόγουστα συντριβάνια, χάριν ἐντυπωσιασμοῦ καὶ θεάματος, ἐν μέσῳ χριστιανῶν(;), οἵτινες δὲν ἠσθάνθησαν τὴν ἀνάγκην νὰ ἐκκλησιασθοῦν τὴν Δεσποτικὴν αὐτὴν ἡμέραν, νὰ μεταλάβουν Ἁγιασμοῦ, νὰ προσκυνήσουν τὸν Τίμιο Σταυρό, νὰ φωτιστοῦν. Τοὐναντίον, αἰσθάνονται ἀδήριτον τὴν ἀνάγκην νὰ συμμετάσχουν εἰς τὴν φολκλορικὴν αὐτὴν τελετήν, καπνίζοντες, χαριεντιζόμενοι, χειροκροτοῦντες καὶ ἀσεβοῦντες. Καὶ ταῦτα πάντα νὰ εὑρίσκουν ὑποστηρικτὴν ἐμμέσως ἢ ἀμέσως τοὺς ἔχοντας διακονίαν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. Ὄντως, ἡ ἐξ ἀποκαλύψεως πίστις, ΘΡΗΣΚΕΙΑ…!
. Εἴδομεν αὐτοσχεδιασμούς, αὐθορμητισμούς, ἀπροσεξίας, προχειρότητας, λαϊκισμούς, ἅτινα ἐγγίζουν τὴν ἀσέβειαν. … Μέγιστον προβληματισμὸν φέρει καὶ ὁ τρόπος ρίψεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰς τὰ ὕδατα θαλασσῶν, ποταμῶν, λιμνῶν κ.λπ….. Καὶ ὄντως εἶναι γεγονὸς ὅτι καὶ σὲ αὐτὴν τὴν πράξιν κυριαρχεῖ ἡ προχειρότης καὶ ὁ αὐτοσχεδιασμός. Δύναται ὁ Τίμιος Σταυρὸς νὰ ρίπτεται ἐκ τοῦ λειτουργοῦ εἰς τὰ ὕδατα δίκην δίσκου, σφαίρας ἢ λίθου, καταβάλλων δύναμιν διὰ τὴν ὅσον τὸ δυνατὸν μακρύτερον ἐκ τῆς ξηρᾶς κατάδυσίν Του; Εἴδομεν εἰς τὸ διαδίκτυον (youtube) κατάδυσιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰς θαλάσσας, λίμνας καὶ ποταμοὺς καὶ ὄντως ἐντυπωσιάζεταί τις ἀρνητικότατα ἐκ τοῦ τρόπου, τῆς ἐφευρετικότητος καὶ προχειρότητος τῆς καταδύσεως».
